Zagadnienia podatkowe w projektach odnawialnych źródeł energii (OZE) i usuwania azbestu zawsze były problematyczne. Podmioty z sektora finansów publicznych często nie mają pewności, czy VAT w projekcie mogą uznać za kwalifikowany, czy sama dotacja powoduje zapłatę podatku i czy należy wystawiać fakturę. Obecnie najwięcej kontrowersji wzbudzają dotacje zakładające określone wpłaty własne mieszkańców (tzw. parasolowe), np. dotacje na OZE, dofinansowanie wymiany kotłów, zakup kolektorów słonecznych, utylizacja azbestu, folii i itp. Brak wnikliwej analizy planowanego zadania może powodować szereg negatywnych konsekwencji – zarówno w zakresie rozliczeń podatkowych, jak i braku finansowania dla całej inwestycji (skoro będzie konieczne pokrycie kwoty VAT). Dodatkowym problemem jest ogromna zmienność stanowisk organów podatkowych, które dotychczas dość liberalnie podchodziły do opodatkowania takich dofinansowań, obecnie jednak zmieniły stanowisko. W konsekwencji jednostki nie mogą liczyć na pewność prawa w tym zakresie. Kolejną odsłoną sporu są dwa postanowienia NSA o zwróceniu się do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zapytaniem o VAT w dotacji na OZE i azbest.
W pierwszym z nich (postanowienie z dnia 16 kwietnia 2021 r., sygn. I FSK 1645/20) NSA pyta: Czy przepisy dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE seria L z 2006 r. Nr 347/1, ze zm.), a w szczególności art. 2 ust.1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust.1 tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że gmina (organ władzy publicznej) działa w charakterze podatnika VAT realizując projekt, którego celem jest zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, poprzez zobowiązanie się na mocy zawartej z właścicielami nieruchomości umowy cywilnoprawnej do wykonania i montażu systemów odnawialnych źródeł energii na ich nieruchomościach, oraz – po upływie określonego czasu – do przekazania własności tych systemów na rzecz właścicieli nieruchomości?
W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze, czy do podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 73 tej dyrektywy należy wliczyć otrzymane przez gminę (organ władzy publicznej) dofinansowanie ze środków europejskich na realizację projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii?
Drugie zaś dotyczy azbestu – NSA postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2021 r., sygn. I FSK 1490/20 zadaje następujące pytanie: Czy przepisy dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE seria L z 2006 r. Nr 347/1, ze zm.), a w szczególności art. 2 ust.1, art. 9 ust. 1 i art. 13 ust.1 tej dyrektywy powinno się interpretować w ten sposób, że należy uznać za podatnika VAT gminę (organ władzy publicznej) w zakresie realizacji programu usuwania azbestu z nieruchomości znajdujących się na terenie tej gminy, stanowiących własność mieszkańców, którzy nie ponoszą z tego tytułu żadnych wydatków? Czy też taka działalność stanowi aktywność gminy jako organu władzy publicznej, podejmowaną w celu realizacji jej zadań, służących ochronie zdrowia i życia mieszkańców oraz ochronie środowiska, w związku z którą gmina nie jest uważana za podatnika VAT?
Przypomnijmy też, że innym postanowieniem NSA z 26 listopada 2020r. o sygn I FSK 1454/18, NSA przedstawił do rozstrzygnięcia składowi 7 sędziów zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości: „Czy otrzymane przez Gminę dofinansowanie ze środków europejskich (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego) na realizację projektów dotyczących odnawialnych źródeł energii (kolektorów słonecznych) wchodzi w skład podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2017, poz. 1221 ze.zm.), z tytułu świadczonej przez Gminę usługi montażu kolektorów słonecznych na rzecz mieszkańców?”
NSA wskazał też na inne istotne zagadnienie: „nie analizowano jeszcze jednej istotnej kwestii, która powinna być także wzięta pod uwagę przy dokonywaniu oceny czy można do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 29a ust. 1 u.p.t.u., zaliczyć dofinansowanie ze środków europejskich (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego) projektów realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego w dziedzinie ochrony środowiska. Pozytywna odpowiedź na to pytanie, jaką zawiera część orzecznictwa, oznacza, że część tych środków będzie przeznaczona nie na cel, na jaki zostały przyznane w ramach unijnego funduszu, a na odprowadzenie daniny do budżetu państwa”
Opisaliśmy sprawę w tym wpisie.
Photo by Pixabay on Pexels.com
Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności.