Przepisy z zakresu raportowania schematów podatkowych budzą wiele wątpliwości podatników. NIK w niedawnym badaniu centralizacji samorządów stwierdził, iż trudno rozstrzygnąć co jest w praktyce samorządu schematem podlegającym zgłoszeniu. Nie dziwi zatem, że firmy i jednostki coraz częściej pytają Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) o to czy planowana przez nie transakcja powinna zostać zaraportowana. Niestety, KIS odmawia wydania interpretacji. Praktyka ta jednak musi się zmienić po niedawnym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Sprawa dotyczyła podatnika, który w odpowiedzi na wniosek o wydanie interpretacji w zakresie istnienia po jego stronie obowiązków z zakresu MDR, wynikających z art. 86j § 1 i następne ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U.2021.1540, dalej: „O.p.”), otrzymał postanowienie Dyrektora KIS w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania. W sprawie podatnik ten zadał pytanie czy w związku z dokonaniem czynności polegającej na podwyższeniu kapitału zakładowego zapasowego Spółki na podstawie uchwały z 21 stycznia 2019 r. w ramach zaraportowanego przez Promotora schematu podatkowego na Spółce, jako korzystającym, ciąży obowiązek złożenia informacji, o której mowa w art. 86j § 1 O.p.? Kwestię sporną stanowiła zasadność odmowy wszczęcia postępowania wobec uznania, że przedstawiony we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stan faktyczny nie pozwalał na wydanie interpretacji, jako niemieszczący się w ramach tej instytucji prawnej. Dyrektor KIS powołał takie okoliczności nie pozwalające mu na wydanie interpretacji, jak wątpliwości co do: spełnienia ustawowych progów kwotowych lub innych wyliczeń, innych szczególnych cech rozpoznawczych (art. 86a § 1 pkt 1 lit. a-d O.p.), kryterium kwalifikowanego korzystającego (art. 86a § 4 O.p.), zakresu przekazywanych informacji (art. 86f § 1 O.p.) czy prowadzenie postępowania wyjaśniającego z art. 86h § 1 O.p, co nie było zasadniczo przedmiotem zadanego pytania.
Jako podstawę prawną odmowy wydania interpretacji, organ podał art. 165a § 1 O.p. Zgodnie z tym przepisem, gdy żądanie wszczęcia postępowania, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z jakichkolwiek innych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ podatkowy wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Sąd zauważa, że „za ugruntowany w orzecznictwie należy uznać pogląd, że w sytuacji stwierdzenia przez organ podatkowy, że w sprawie zachodzą przyczyny uniemożliwiające wszczęcie postępowania i rozpatrzenie treści żądania, nie może on przystąpić do merytorycznego badania wniosku, a wręcz przeciwnie, obowiązany jest on zaniechać dalszych czynności i odmówić wszczęcia postępowania, zgodnie z art. 165a § 1 O.p. Użyte w tym przepisie wyrażenie „nie może być wszczęte” należy odnieść do sytuacji, gdy wszczęciu postępowania podatkowego stoi na przeszkodzie przepis prawa bądź poszczególne jego przepisy, których wykładnia uniemożliwia prowadzenie tego postępowania i rozpatrzenia treści żądania w sposób merytoryczny.”
Takich przesłanek w sprawie nie dostrzegł ani sąd pierwszej instancji ani NSA, które to przyznały rację podatnikowi. Sam fakt, że pytanie dotyczy przepisów o MDR nie jest – zdaniem Sądów – wystarczający. NSA nie zgodził się z twierdzeniami organu, iż możliwość wydania interpretacji indywidualnej zachodzi jedynie do przepisów podatkowego prawa materialnego a nawet gdyby zgodzić się z tą tezą, wątpliwe jest iż przepisy te mają charakter jedynie procesowy i nie kształtują obowiązku czy zobowiązania podatkowego wnioskodawcy.
Z przepisów regulujących istotę interpretacji indywidualnych nie wynika – zdaniem NSA- ograniczenie ich wydawania tylko do przypadku pytania co do zastosowania przepisów prawa materialnego. Zgodnie z art. 14b § 1 O.p. Dyrektor KIS, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Natomiast przez „przepisy prawa podatkowego” rozumie się przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych (art. 3 pkt 2 O.p.). Z kolei „ustawy podatkowe” to ustawy dotyczące podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych określające podmiot, przedmiot opodatkowania, powstanie obowiązku podatkowego, podstawę opodatkowania, stawki podatkowe oraz regulujące prawa i obowiązki organów podatkowych, podatników, płatników i inkasentów, a także ich następców prawnych oraz osób trzecich (art. 3 pkt 1 O.p.).
Zdaniem Sądu, nie można zatem automatycznie odmówić wszczęcia postępowania o wydanie interpretacji indywidualnej, wskazując, że przepis prawa o zastosowanie którego wystąpił wnioskodawca, nie łączy się bezpośrednio z jego obowiązkiem czy zobowiązaniem podatkowym.
Nie jest też przeszkodą, brak funkcji ochronnej żądanej interpretacji, na jaki powołuje się organ. Sąd przypomina, że zgodnie z art. 14k § 1 O.p. zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą, stwierdzeniem jej wygaśnięcia lub przed doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną nie może szkodzić wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Każda interpretacja z mocy prawa chroni jej adresata, a ochrona ta jest skutkiem, a nie przyczyną jej wydania. Zatem również interpretacja, co do zastosowania przepisów o schematach podatkowych w zakresie zadanego pytania chroni. W ocenie NSA „na etapie rozpoznania wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie jest istotną kwestia w jaki, konkretny sposób dana interpretacja będzie wypełniać tę funkcję. Kwestia ta będzie miała znaczenie dopiero na etapie ewentualnych konsekwencji, jakie wnioskodawca mógłby ponieść stosując się do niej.” Zatem, zdaniem sądu, na etapie wstępnej kwalifikacji wniosku o wydanie interpretacji, nie ma znaczenia to, czy i jaką konkretnie ochronę uzyska wnioskodawca w wyniku wydania żądanej interpretacji indywidualnej.
NSA zauważa ponadto, że argumentacja fiskusa zmierza do wyłączenia możliwości interpretowania przepisów dotyczących informowania o schematach podatkowych en block, co ewentualnie mógł uczynić jedynie ustawodawca.
Dalej, zdaniem Sądu, definicja pojęcia „przepisów prawa podatkowego” nie ogranicza ich rozumienia li tylko do kwestii obowiązku podatkowego czy zobowiązania podatkowego: „Skoro w ordynacji podatkowej znalazł się zapis o obowiązku przekazania informacji, co do którego to obowiązku nie ma wyłączenia prawa zainteresowanego do uzyskania interpretacji podatkowej, a organ nie znajduje w konkretnym stanie faktycznym przesłanek prawnych mogących być zakwalifikowane jako powody wymienione w art. 165a § 1 O.p., to zastosowanie tego przepisu go narusza. Organ nie ma kompetencji do wyłączenia en block spod działania art. 14b § 1 i nast. O.p. instytucji zawartej w przepisach umieszczonych w ordynacji podatkowej w świetle art. 3 pkt 1 i 2 O.p”.
Dyrektor KIS nieprawidłowo zatem odmówił wszczęcia podstępowania w sprawie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej MDR.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 sierpnia 2022 r. III FSK 2392/21.
Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności.
Grafika jest własnością Kancelarii.