Spółka, która jest przedsiębiorcą i była właścicielem sieci wodociągowej, którą kwalifikuje się do budowli (art. 3 pkt 3 i 3a prawa budowlanego) była już podatnikiem podatku od nieruchomości od tej budowli orzekł 24 marca 2022r. Naczelny Sąd Administracyjny. Jako przedsiębiorca, którego działalność gospodarcza polega m.in. na wznoszeniu budynków mieszkalnych, Spółka zobowiązana była zapewnić infrastrukturę m.in. wodociągową, która była niezbędna do osiągnięcia celu gospodarczego (sprzedaży mieszkań). Budynki i związane z nim budowle, będące w posiadaniu przedsiębiorcy (Spółki), przeznaczone były po zakończeniu budowy do obrotu gospodarczego, tym samym bez wątpienia były związane z działalnością gospodarczą.
Sprawa dotyczyła Spółki, która była właścicielem sieci wodociągowej wraz z zasuwami i hydrantami i nie deklarowała przedmiotowych obiektów w podatku od nieruchomości. Budowle te posadowione są na gruntach związanych z budynkami mieszkalnymi i służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych mieszkańców. Spółka nie będąc przedsiębiorcą przesyłowym, nigdy nie czerpała z nich żadnych dochodów (takie dochody uzyskiwało jedynie przedsiębiorstwo wodociągowe). Zatem według twierdzeń Spółki przedmiotowa sieć wodociągowa nie jest i nie była nigdy związana z jej działalnością gospodarczą. Powyżej wymienione budowle Spółka sprzedała przedsiębiorstwu wodociągowemu.
Zdaniem Spółki przedmiotowe budowle nie podlegały opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, ponieważ nie były związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Pozostałe budowle są z tego reżimu prawnego wyłączone. Spółka powołała art. 1a ust. 2a pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (u.p.o.l.), który stanowi, że do gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej nie zalicza się budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami. Przepis wprost wymienia budowle jako obiekty, do których zastosowanie ma przytoczone wyłączenie.
Spółka wskazywała, że budowle w postaci sieci wodociągowej wraz z zasuwami i hydrantami posadowione są pod budynkami mieszkalnymi i służyły wyłącznie zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych mieszkańców, wnioskodawca nie osiągał z nich żadnych dochodów i nie prowadził w związku z tym żadnej działalności gospodarczej. Spółka nie miała nawet możliwości uzyskiwania jakichkolwiek korzyści z tego tytułu, bo nie miała technicznej możliwości korzystania z sieci jako przedsiębiorca. Względy techniczne uniemożliwiały Spółce prowadzenia działalności gospodarczej związanej z przedmiotowymi budowlami.
Jej zdaniem zatem, posiadanie budowli w postaci sieci wodociągowej z hydrantami i zasuwami nie stanowiło działalności gospodarczej, gdyż nie była to działalność zarobkowa czy zawodowa.
Prezydent Miasta uznał jednak stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe, z czym zgodziły się obie instancje sądowe. Sąd przypomniał, że zakres podmiotowy podatku od nieruchomości został wskazany w art. 3 ust. 1 u.p.o.l., który stanowi, że podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące: właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3 (pkt 1), posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych (pkt 2), użytkownikami wieczystymi gruntów (pkt 3), posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (pkt 4).
Natomiast opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości zgodnie z art. 2 ust. 1 u.p.o.l. podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane: grunty (pkt 1), budynki lub ich części (pkt 2), budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (pkt 3).
W myśl art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r.) grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – to grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b i d, budynków, budowli lub ich części, w odniesieniu do których została wydana decyzja ostateczna organu nadzoru budowlanego, o której mowa w art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 2016 r. poz. 290), lub decyzja ostateczna organu nadzoru górniczego, na podstawie której trwale wyłączono budynek, budowlę lub ich części z użytkowania. Zgodnie natomiast z treścią art. 1a ust.1 pkt 3 u.p.o.l., który do obowiązywał dnia 31 grudnia 2016 r. grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – to grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b, chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.
Mając na uwadze powyższe, Sądy obu instancji zgodziły się z organem podatkowym, że z legalnej definicji określenia „grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej” zawartej w art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. wynika wprost, że już sam fakt posiadania gruntów, budynków czy budowli przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą jest podstawowym i wystarczającym warunkiem prawnym do zaliczenia tych nieruchomości do kategorii przedmiotów opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ponadto ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie zawiera definicji „przedsiębiorcy”, a w art. 1a ust. 1 pkt 4 u.p.o.l. określono „działalność gospodarczą” jako działalność, o której mowa w ustawie z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2 (obecnie w ustawie dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców Dz.U. z 2018r. poz. 646). Zgodnie z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą (art. 4 ust. 1 tej ustawy). Przywołane unormowanie pozwala, zdaniem Sądów, na sformułowanie tezy, że podstawowym kryterium związku nieruchomości z działalnością gospodarczą jest samo posiadanie danej nieruchomości przez prowadzący działalność gospodarczą podmiot. Związek nieruchomości z prowadzeniem działalności gospodarczej oznacza także związek pośredni, służący prowadzonej działalności i nie może być utożsamiany jedynie z działalnością faktyczną. Nie są istotne takie okoliczności jak: faktyczne wykorzystywanie budowli, sposób czy intensywność tego wykorzystywania, a nawet rodzaj tytułu prawnego przysługującego przedsiębiorcy. Nie jest też ważne – argumentował sąd – czy przedmiot opodatkowania przynosi jakiekolwiek dochody. Zgodnie bowiem z wypracowanym w tym przedmiocie stanowiskiem judykatury, konstrukcja podatku od nieruchomości ma charakter majątkowy (rzeczowy), a nie przychodowy; czyli nie nawiązuje do wpływów z nieruchomości. Podatek ten (jego konstrukcja) skupia się na samej własności lub posiadaniu gruntów, budynków i budowli, użytkowaniu wieczystym gruntów.
Powołany przepis art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. łączy więc „związek z działalnością gospodarczą” z faktem posiadania nieruchomości. Nawet obiekty niewykorzystywane w danym momencie na potrzeby działalności gospodarczej należy uznać za związane z działalnością gospodarczą. W przytoczonej definicji nie ma bowiem warunku wykorzystywania nieruchomości na cele związane z działalnością gospodarczą, a tym bardziej przynoszenia dochodu. O tym, czy dana nieruchomość pozostaje związana z działalnością gospodarczą, nie przesądza to, czy działalność gospodarcza jest w danym obiekcie i w danym czasie rzeczywiście prowadzona.
Spółka prowadzi działalność gospodarczą, jest zatem przedsiębiorcą i była właścicielem sieci wodociągowej, którą kwalifikuje się do budowli (art. 3 pkt 3 i 3a prawa budowlanego). Już wyłącznie z tego powodu była podatnikiem podatku od nieruchomości od tej budowli. Niemniej należy zauważyć, że jako przedsiębiorca, którego działalność gospodarcza polega m.in. na wznoszeniu budynków mieszkalnych, Spółka zobowiązana była zapewnić infrastrukturę m.in. wodociągową, która była niezbędna do osiągnięcia celu gospodarczego (sprzedaży mieszkań). Budynki i związane z nim budowle, będące w posiadaniu przedsiębiorcy (Spółki), przeznaczone były po zakończeniu budowy do obrotu gospodarczego, tym samym bez wątpienia były związane z działalnością gospodarczą. Tym samym zarzut naruszenia art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. poprzez błędną wykładnię jest niezasadny.
Ponadto, podkreślał Sąd, art. 1a ust. 2a pkt 1 u.p.o.l. stanowi, że do gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej nie zalicza się budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami. Sąd zauważył, że pytanie spółki odnosiło się do budowli, a nie do budynków i gruntów związanych z tymi budynkami.
Odnosząc się natomiast do stanowiska Spółki, że przedmiotowe budowle wiążą się z realizacją potrzeb mieszkaniowych Sąd wskazał, że pojęcie budynku mieszkalnego trafnie zostało zdefiniowane w wyroku NSA z dnia 5 listopada 2014r. (sygn. akt II FSK 2718/12 – LEX nr 1591835), w którym stwierdzono, że warunkiem uznania budynków za mieszkalne byłoby ustalenie, że budynki te zaspakajały potrzeby mieszkaniowe, były w ten sposób użytkowane. Tymczasem, z stanu faktycznego przedstawionego przez Spółkę nie wynika, że mieszkania przed datą ich sprzedaży były użytkowane w celu zaspokajania potrzeb mieszkaniowych.
Podsumowując, zdaniem Sądów obu instancji, Spółka powinna zgłosić budowle w postaci sieci wodociągowej wraz z zasuwami i hydrantami do opodatkowania. Przedmiotowe budowle stanowiące własność Spółki podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości przewidzianym dla budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
III FSK 415/21 – Wyrok NSA z 2022-03-24
Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności.