Ministerstwo zachęca do przesyłania uwag do projektowanych objaśnień podatkowych w zakresie pakietu rozwiązań „Slim VAT” oraz wybranych rozwiązań doprecyzowujących niektóre konstrukcje VAT wprowadzonych ustawą z dnia 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2419)
W objaśnieniach podatkowych omówiono poszczególne przepisy tj.:
1) wydłużenie terminu na wywóz towarów z zachowaniem stawki 0% przy opodatkowaniu zaliczek z tytułu eksportu towarów z 2 miesięcy na 6 miesięcy,
2) wydłużenie terminu do odliczenia VAT naliczonego na bieżąco łącznie do 4 okresów rozliczeniowych, w przypadku rozliczeń VAT w okresach miesięcznych,
3) spójne kursy walut – dodanie opcjonalnego dla podatników rozwiązania o możliwości stosowania do określenia podstawy opodatkowania wyrażonej w walucie obcej przeliczania na złote zgodnie z zasadami przeliczania przychodu wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym,
4) wprowadzenie możliwości odliczania podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie usług noclegowych w celu ich odsprzedaży,
5) podwyższenie limitu na nieewidencjonowane prezenty o małej wartości z 10 zł do 20 zł oraz doprecyzowanie kwoty przyjmowanej dla tzw. ewidencjonowanych prezentów o małejwartości jako kwoty netto (bez podatku),
6) brak konieczności uzyskiwania potwierdzeń odbioru faktur korygujących in minus,
7) wprowadzenie do ustawy przepisu dotyczącego rozliczania korekt zwiększających cenę, zgodnie z którym w przypadku gdy podstawa opodatkowania ulega zwiększeniu, korekty tej podstawy dokonuje się w rozliczeniu za okres, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania.
Objaśnienia podatkowe wyjaśnią również sposób stosowania znowelizowanych przepisów dotyczących Wiążących Informacji Stawkowych oraz mechanizmu podzielonej płatności. W objaśnieniach zawarto również przedstawienie prawidłowego rozumienia przepisów ustawy o VAT w zakresie opodatkowania zaliczek, jakie otrzymuje dostawca na poczet eksportowanych towarów w sytuacji, gdy w związku ze specyfiką dostawy termin wywozu towarów wykracza poza okres 6 miesięcy.
Wyjaśnienia w zakresie podstawy opodatkowania
Od 1 stycznia 2021 r. doprecyzowano również przepis art. 29a ust. 2 ustawy o VAT w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania dla towarów przekazywanych przez podatników w sposób nieodpłatny, w sytuacjach gdy taka dostawa podlega opodatkowaniu zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT.
Wprowadzone doprecyzowanie art. 29a ust. 2 ustawy o VAT jasno określa, że chodzi o wartość przekazywanego towaru ustaloną na moment tej nieodpłatnej dostawy towarów.
Dokonana zmiana ma jedynie charakter doprecyzowujący. W brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2020 r. rozumienie zmienianego przepisu powinno wskazywać na konieczność ustalenia wartości podstawy opodatkowania według wartości towaru obowiązującej na moment dokonywanego przez podatnika nieodpłatnego przekazania.
Od 1 stycznia 2021 r. w odniesieniu do faktur korygujących zmniejszających podstawę opodatkowania VAT zrezygnowano z warunku uzyskania potwierdzenia ich otrzymania przez nabywcę towarów lub usługobiorcę. Podatnik będzie mógł dokonać obniżenia podstawy opodatkowania i podatku należnego już w momencie wystawienia faktury korygującej przy łącznym spełnieniu warunków:
1) z posiadanej przez niego dokumentacji wynika, że uzgodnił z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług, tj. z dokumentacji wynika, że nabywca wie, że doszło (lub wie w jakich sytuacjach będzie dochodzić) do zmiany warunków transakcji skutkujących zmniejszeniem wysokości wynagrodzenia,
2) z posiadanej dokumentacji wynika również, że warunki te zostały spełnione na moment dokonywania przez podatnika korekty podatku należnego, tj. doszło do zrealizowania przesłanek warunkujących pomniejszenie kwoty podatku należnego oraz
3) faktura korygująca jest zgodna z posiadaną dokumentacją w zakresie uzgodnienia z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunku obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy tych towarów lub świadczenia tych usług oraz w zakresie spełnienia tych uzgodnionych warunków.
Nowe zasady obowiązujące od 1 stycznia 2021 r. dla obniżenia podstawy opodatkowania i podatku należnego stosuje się odpowiednio w przypadku stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia faktury korygującej do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż należna.
Należy ponadto pamiętać, że obowiązki ciążą również na nabywcy. Od 1 stycznia 2021 r. nabywca towaru lub usługi, w przypadku wystąpienia przesłanek do zmniejszenia podstawy opodatkowania i podatku należnego przez kontrahenta jest obowiązany do obniżenia kwoty podatku naliczonego. Obniżenie to następuje w rozliczeniu za okres,w którym warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały uzgodnione, jeżeli dodatkowo przed upływem tego okresu rozliczeniowego warunki te zostały spełnione, tj. doszło do zrealizowania przesłanek warunkujących pomniejszenie podstawy opodatkowania.
W przypadku, gdy warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług zostały spełnione po upływie okresu rozliczeniowego, w którym warunki te zostały uzgodnione – nabywca towaru lub usługi jest obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego dopiero w rozliczeniu za okres, w którym warunki te zostały spełnione.
Wprowadzenie zastrzeżenia „spełnienia warunków” związane jest z występującymi powszechnie w obrocie gospodarczym sytuacjami, w których strony ustalają ramowe warunki współpracy, w tym np. zasady udzielania rabatów uzależnionych od wystąpienia zdarzeń przyszłych. Uzależnienie obowiązku korygowania podatku naliczonego wyłącznie od uzgodnienia warunków (w oderwaniu od ich spełnienia) mogłoby prowadzić do sytuacji, w której obniżenie kwoty podlegającej odliczeniu następowałoby zbyt wcześnie. Taka sytuacja byłaby dolegliwa dla nabywców i stanowiłaby naruszenie zasady neutralności podatku VAT.
Moment uzgodnienia warunków na przyszłość nie powinien być zatem okresem, w którym wystąpi obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego (wyjątek stanowi sytuacja gdy uzgodnione warunki zostaną spełnione w tym samym okresie rozliczeniowym). Nowe zasady stosowane od 1 stycznia 2021 r. dla obowiązku pomniejszenia podatku naliczonego w przypadku obniżenia podstawy opodatkowania w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem oznaczają, że dla powstania obowiązku pomniejszenia VAT naliczonego ważny jest nie sam moment otrzymania faktury korygującej, a moment uzgodnienia warunków obniżenia podstawy opodatkowania oraz moment spełnienia tych uzgodnionych warunków – analogicznie jak ma to miejsce w odniesieniu do ustalenia momentu, w którym po stronie sprzedawcy wystąpi prawo do dokonania korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego. Relacja między prawem do dokonania korekty przez sprzedawcę i odpowiednim obowiązkiem po stronie nabywcy jest zbliżona. Przesłanki uzasadniające prawo do dokonania korekty przez sprzedawcę zawierają w sobie warunki dla obowiązku dokonania korekty przez nabywcę i wprowadzają dodatkowe wymogi. W odniesieniu do przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2020 r. elementem wspólnym dla obu stron było otrzymanie faktury korygującej przez nabywcę, a dodatkowym dla sprzedawcy – posiadanie potwierdzenia tego zdarzenia.
Natomiast w odniesieniu do przepisów będących w mocy od 1 stycznia 2021 r. element wspólny dla sprzedawcy i nabywcy stanowi uzgodnienie warunków obniżenia podstawy opodatkowania i podatku należnego oraz spełnienie tych uzgodnionych warunków, a element dodatkowy u sprzedawcy – to posiadanie stosownej dokumentacji i wystawienie zgodnej z tą dokumentacją faktury korygującej.
Ministerstwo stwierdza, że w efekcie sformalizowany obowiązek posiadania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej został zastąpiony wymogiem, w kształtowaniu którego strony mają znaczną swobodę – może to być np. zwyczajowo posiadana przez podatnika dokumentacja. Oznacza to, że strony transakcji mogą samodzielnie kreować sposób dokumentowania warunków obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego, który będzie najprostszy do realizacji w określonych warunkach biznesowych, w tym na podstawie już posiadanej lub tworzonej w działalności gospodarczej dokumentacji. Jednak, można mieć wątpliwości co do braku precyzji tego stwierdzenia. Czy organy podatkowe w konkretnej sprawie podatnika zaakceptują każdy dokument zwyczajowo przez niego przyjęty? Czy urząd skarbowy wystawcy faktury będzie mieć takie samo zdanie co urząd skarbowy odbiorcy?
Nie ulega zmianie zasada, zgodnie z którą jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.
Oznacza to, że jeżeli podatnik nie dokonał jeszcze obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktury pierwotnej, a doszło już do uzgodnienia warunków pomniejszenia podstawy opodatkowania i podatku VAT z tej faktury i uzgodnione warunki zostały spełnione – podatnik od razu uwzględnia odliczenie w wartości pomniejszonej o wartość korekty wynikającą z uzgodnienia i spełnienia uzgodnionych warunków korekty.
Nowe zasady dotyczące rozliczenia faktury korygującej in minus odnoszą się do wszystkich faktur korygujących in minus wystawionych po 31 grudnia 2020 r. – niezależnie od tego, czy uzgodnienie warunków korekty oraz ich spełnienie (i dokumentacja to potwierdzająca) odnosić się będzie do transakcji dokonanych w przeszłości lub sama ta dokumentacja została sporządzona w przeszłości czy tych, które dopiero zostaną odpowiednio, dokonane lub sporządzone.
W przypadku faktur korygujących, w tym faktur korygujących in minus wystawionych przed 1 stycznia 2021 r. stosuje się przepisy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2020 r. Do rozliczania faktur korygujących in minus wystawionych od 1 stycznia 2021 r. podatnicy mogą wybrać stosowanie zasad dotychczasowych, obowiązujących do 31 grudnia 2020 r. Jest to możliwe pod warunkiem, że wybór stosowania tych (dotychczasowych) zasad zostanie uzgodniony na piśmie pomiędzy dostawcą towarów lub świadczącym usługi, a ich nabywcą, przed wystawieniem pierwszej faktury korygującej w roku 2021 r. ( w tym elektronicznie).
Przepis przejściowy wymaga stosowania symetrycznego rozwiązania dotychczasowych przepisów po stronie podatku należnego oraz podatku naliczonego. To oznacza, że uzgadniając stosowanie dotychczasowych zasad, kontrahenci zgadzają się jednoznacznie na zasady korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego oraz obowiązku korekty podatku naliczonego takie jak obowiązujące do końca 2020 r. w stosunku do wszystkich faktur korygujących in minus wystawionych w czasie obowiązywania uzgodnienia. Przewiduje się również możliwość rezygnacji z wyboru stosowania w trakcie 2021 r. z dotychczasowych zasad rozliczania faktur korygujących in minus.
Rezygnacja z wyboru rozwiązań dotychczasowych będzie jednak możliwa nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dokonano tego wyboru, pod warunkiem, że rezygnacja zostanie uzgodniona na piśmie pomiędzy dostawcą towarów lub świadczącym usługi a ich nabywcą.
Po rezygnacji ze stosowania dotychczasowych zasad, podatnicy są obowiązani do stosowania nowych zasad ustalonych od 1 stycznia 2021 r. w stosunku do wszystkich faktur korygujących in minus wystawionych po dniu rezygnacji, w odniesieniu do korygowanych transakcji z danym kontrahentem.
Ministerstwo precyzuje też rozumienie pojęcia uzgodnienia warunków pomniejszenia podstawy opodatkowania i podatku należnego (rozumie się przez nie ustalenie przez strony faktu obniżenia wykazanego na fakturze pierwotnej wynagrodzenia). Uzgodnienie może wskazywać również okoliczności, których zaistnienie uzasadnia obniżenie należności. Tak rozumianym uzgodnieniem może być zawarcie umowy określającej w jakich sytuacjach nabywca uzyskuje prawo do odzyskania części wynagrodzenia, np. ze względu na przyznany mu w ustalonych warunkach rabat. Przesłanki uzasadniające obniżenie podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego mogą być również zawarte w regulaminach realizacji sprzedaży lub ogólnych warunkach umowy, których akceptacja dokonywana jest w momencie przystąpienia nabywcy do transakcji. W tego typu przypadkach uzgodnienie stanowi wspomniany fakt przystąpienia do czynności stanowiący wyraz zgody na treść dokumentu.
Do uzgodnienia warunków umowy może dojść ponadto w trakcie trwania współpracy między stronami. Przedsiębiorcy mogą zawierać różnego rodzaju aneksy do umów, porozumienia lub tworzyć inne dokumenty stosowane powszechnie w obrocie handlowym (w tym stanowiące wyraz przenikania do krajowego systemu prawnego instytucji mających źródło w obcych porządkach, np. letters of understanding), skutkiem których jest obniżenie wynagrodzenia wykazanego na fakturze pierwotnej.
Zdaniem Ministerstwa, dopuszczalną formą uzgodnienia (stanowiącą przesłankę zarówno prawa do skorygowania podatku należnego przez sprzedawcę, jak i aktualizującą obowiązek dokonania analogicznej korekty przez nabywcę) mogą być również ustalenia ustne (telefoniczne), jak i domniemana akceptacja warunków przez obie strony transakcji. W obu tych przypadkach należy jednak mieć na uwadze, że ciężar dowodu związanego z udokumentowaniem podjętego uzgodnienia spoczywa zawsze na sprzedawcy.
Spełnienie warunków oznacza – precyzuje MF – ziszczenie się zdarzenia stanowiącego przesłankę obniżenia wynagrodzenia. W wielu wypadkach, zawierając uzgodnienie strony nie precyzują wprost zdarzenia, które uzasadnia dokonanie korekty – dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy okoliczności uzasadniające udzielenie rabatu wystąpiły już w przeszłości. Podobnie jak w przypadku samego „uzgodnienia warunków obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku” również fakt ich spełnienia może być stwierdzony w sposób dorozumiany. Jeżeli zatem jedna strona informuje kontrahenta, że udziela obniżki, która nie jest uzależniona od określonego zdarzenia przyszłego, zazwyczaj można domniemywać, że przesłanka faktyczna uzasadniająca taką preferencję już zaistniała (warunki obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku są spełnione).
W pewnych sytuacjach dokument potwierdzający uzgodnienie warunków transakcji może być łącznie również dokumentem potwierdzającym spełnienie uzgodnionych warunków transakcji. Przykładowo: zwrot zaliczki za niezrealizowaną dostawę – podatnik zwraca zaliczkę na konto – w tytule wpisuje zwrot za niezrealizowaną dostawę i nr zamówienia.
W zakresie zaś korekt in plus – Minister wyjaśnia, że w zależności od przyczyny korekty, tj. momentu, w którym zaistniała przyczyna zwiększenia podstawy opodatkowania, podatnik jest zobowiązany do korekty podstawy opodatkowania w rozliczeniu za okres, w którym ta przyczyna zaistniała.
Generalnie, zaistnienie przesłanek do dokonania korekty zwiększającej podstawę opodatkowania powoduje obowiązek wykazania zwiększenia podstawy opodatkowania w rozliczeniu bieżącym (tj. tym, w którym zaistniały wspomniane przesłanki). Takie okoliczności wystąpią w przypadku, gdy przyczyna korekty zwiększającej podstawę opodatkowania jest spowodowana przyczynami zaistniałymi po dokonaniu sprzedaży.
Jednak, tak jak dotychczas, w przypadku gdy przyczyna korekty istniała już w momencie wystawienia faktury, obowiązek dokonania korekty zwiększającej podstawę opodatkowania wystąpi w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy dla dostawy towarów lub świadczenia usług.
W objaśnieniach wskazano liczne przykłady.
Od 1 stycznia 2021 r. możliwe jest odliczanie podatku VAT naliczonego od usług noclegowych nabytych przez podatników – wyłącznie w celu ich odprzedaży, tj. po nabyciu usługi w celu przeniesienia jej na kolejnego nabywcę (w związku z tzw. refakturą usługi).
Pozostałe sytuacje, w których dochodzi do nabycia usług noclegowych, tj. w przypadku nabycia przez podatnika do celów jego działalności i „wykorzystywanych” w tej działalności, nadal nie dają prawa do odliczenia podatku VAT.
WIS I WIT
Ponadto, od 1 stycznia 2021 r. wydawane WIS będą ważne przez okres 5 lat od dnia ich wydania.
Podobne uregulowanie funkcjonuje w odniesieniu do wiążącej informacji taryfowej (WIT), czyli decyzji stanowiącej oficjalną i wiążącą informację o klasyfikacji towarowej, wykorzystywanej w obrocie z krajami trzecimi – decyzje WIT są obecnie ważne przez okres trzech lat od dnia, w którym stały się skuteczne).
MPP
Celem uproszczenia ustalenia czy dana faktura z uwagi na wartość brutto podlega obligatoryjnej formie mechanizmu podzielonej płatności zrezygnowano z odesłania do kwoty określonej w przepisach ustawy Prawo przedsiębiorców. W miejsce tego odesłania wskazana została bezpośrednio kwota 15 000 zł (brutto) faktury.
Potrącenia a MPP
Od 1 stycznia 2021 r. wprowadzono możliwość niestosowania mechanizmu podzielonej płatności również do potrąceń pozakodeksowych, czyli potrąceń dopuszczalnych na gruncie zasady swobody umów. Dzięki temu podatnicy zyskali bardziej elastyczne rozwiązanie, które dopuszcza różne istniejące na rynku praktyki, np. netting. Zatem od 1 stycznia 2021 r. obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności został wyłączony również w przypadku innych potrąceń, czyli potrąceń dokonywanych pomiędzy osobami, które np. nie są względem siebie bezpośrednio dłużnikiem i wierzycielem. Dodatkowo, potrącane wierzytelności nie muszą być wymagalne w chwili dokonywania potrącenia.
Dokonanie potrąceń powinno zostać udokumentowane w taki sposób aby w przypadku wątpliwości organu podatkowego podatnik mógł wykazać, że nie doszło do naruszenia przepisów o obowiązkowym mechanizmie podzielonej płatności. Podatnik powinien móc wykazać, że doszło do potrącenia, żeby było jasne, iż należność nie została uregulowana w inny sposób, z ominięciem obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności.
Rachunek VAT
Od 1 stycznia 2021 r. podatnicy mają możliwość dokonywania płatności z rachunku VAT podatku z tytułu importu towarów czy też należności celnych nie tylko na rachunek urzędu skarbowego ale również na rachunek agencji celnych.
Załącznik 15
Zmiana w zakresie załącznika nr 15 do ustawy polega na zastosowaniu do towarów i usług wymienionych w tym załączniku aktualnie stosowanej dla celów podatku VAT klasyfikacji wyrobów i usług, czyli PKWiU 2015.
Stawka 0 w eksporcie
Uproszczenie w zakresie eksportu towarów polega na wydłużeniu terminu na wywóz towarów poza terytorium UE, jako warunku do zastosowania stawki 0% dla otrzymanej zaliczki.
Zgodnie z przyjętymi zasadami otrzymanie zaliczki (całości lub części zapłaty) przed dokonaniem dostawy towarów powoduje zastosowanie stawki 0% dla eksportu towarów w odniesieniu do otrzymanej zaliczki, przy spełnieniu warunku, że wywóz towarów nastąpi w terminie 6 miesięcy (a nie jak było do końca grudnia 2020 r. w terminie 2 miesięcy), licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zaliczkę, oraz w tym terminie otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium UE.
Link do konsultacji i projektu objaśnień.
Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności.