Ustawa z dnia 5 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw została, po poprawkach Senatu, przekazana do Prezydenta. W nowelizacji uwzględniono uwagi podatników co do luk w przepisach wprowadzających sankcje za przelewy na rachunki spoza „Białej Listy” – rejestru podatników VAT. M.in. dotyczy to rachunków cesyjnych banków, rachunków gospodarki własnej banku lub SKOK. Zmiany umożliwią niestosowanie przepisów dotyczących zwiększania przychodów lub wyłączania z kosztów uzyskania przychodów w podatkach dochodowych PIT i CIT oraz przepisów dotyczących odpowiedzialności solidarnej w VAT, w przypadku dokonania przez podatników zapłaty należności na niektóre rachunki, niezamieszczone w wykazie podatników VAT, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT.
Dotyczy to rachunków:
- służących do przeprowadzania rozliczeń z tytułu nabywanych przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową wierzytelności pieniężnych (tzw. rachunki cesyjne) lub
- wykorzystywanych w zakresie prowadzonej przez bank/SKOK działalności, o której mowa w art. 14 ust. 2h ustawy o PIT i art. 12 ust. 4i ustawy o CIT (działalność faktoringowa), lub
- banku lub SKOK, niebędącymi rachunkami rozliczeniowymi, wykorzystywane do celów gospodarki własnej banku lub SKOK.
Zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2019 r. poz. 63, z późn. zm.) zgłoszeniu podlegają rachunki bankowe, za które – mając na uwadze m.in. art. 725 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145, z późn. zm.) i art. 49 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 2357) – uważa się prowadzone na podstawie stosownej umowy określone typy rachunków (m.in. rachunki rozliczeniowe).
Z kolei banki, na potrzeby uczestniczenia w systemie rozliczeń, generują również numer w formacie NRB dla kont księgowych (bez takiego formatu kontrahenci banków nie mogliby rozliczać się z bankami w formie bezgotówkowej), co wyłącza możliwość wskazania takich rachunków w zgłoszeniu identyfikacyjnym/aktualizacyjnym banku, gdyż nie są to rachunki bankowe w rozumieniu art. 49 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe.
Ponadto rachunki te są także wyłączone z raportowania w ramach STIR, co powoduje brak spełnienia wymogu art. 96b ust. 3 pkt 13 ustawy o VAT.
Celem zapewnienia ochrony prawnej podatników w przypadkach dokonywania płatności na takie rachunki (niezamieszczone w wykazie podatników VAT) ustawodawca wprowadza wyłączenie stosowania sankcji w podatkach dochodowych oraz odpowiedzialności solidarnej w VAT dla podatników, którzy dokonali zapłaty należności na te rachunki, jeżeli bank, SKOK bądź podmiot będący wystawcą faktury, za którą zapłata będzie dokonywana na rachunek, wraz z informacją o tym numerze rachunku do zapłaty, poinformują podatnika, że rachunek wskazany do zapłaty jest rachunkiem cesyjnym lub rachunkiem wykorzystywanym do celów działalności faktoringowej lub gospodarki własnej.
Dodatkowo wprowadza się zmiany mające na celu wyłączenie negatywnych konsekwencji podatkowych w sytuacjach dokonania zapłaty należności wynikającej z faktury dokumentującej czynności z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu towarów, importu usług lub dostawy towarów rozliczanej przez nabywcę.
Podatnicy, którzy dokonają zapłaty należności za faktury dokumentujące czynności z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, importu towarów, importu usług lub dostawy towarów rozliczanej przez nabywcę (czyli transakcje z podmiotami zagranicznymi), nie będą zatem zobowiązani do badania, czy rachunek wskazany na takiej fakturze jest zamieszczony w wykazie. Nie ma tutaj znaczenia sytuacja, w której taki dostawca posiada ewentualnie rachunek w polskim banku z uwagi na fakt zarejestrowania dla innych celów czy innych transakcji.
Ustawodawca argumentuje, że zmiany te dają podatnikom pewność, że zgodnie z nowymi przepisami mogą oni płacić za takie faktury bez ryzyka poniesienia skutków w podatkach dochodowych oraz w postaci odpowiedzialności solidarnej.
Wprowadzono też zmianę systemową, polegającą na powiązaniu zapłaty na rachunek z wykazu podatników VAT z mechanizmem podzielonej płatności, a mianowicie w przypadku dokonania płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności podatnik nie ponosiłby konsekwencji na gruncie PIT/CIT, nawet jeżeli zapłata zostałaby dokonana na rachunek spoza wykazu podatników VAT.
Rozwiązanie to pozwoli uspójnić regulacje związane z koniecznością stosowania wykazu podatników z wprowadzonym już wcześniej mechanizmem podzielonej płatności.
Podatnik, mając możliwość dokonania zapłaty z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, nie byłby więc w ogóle obowiązany do sprawdzania, czy rachunek sprzedawcy figuruje w wykazie; transakcja dla niego będzie bezpieczna.
Powyższe sposoby uwolnienia się podatników od negatywnych skutków dokonania zapłaty należności na te rachunki są sposobem alternatywnym od wprowadzonej już w przepisach możliwości uwalniania się od takich skutków przez zawiadamianie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o dokonaniu zapłaty należności na rachunek inny niż zamieszczony w wykazie podatników VAT. Tym samym podatnik zostanie uwolniony od tej czynności, a jednocześnie organy podatkowe nie będą zobligowane do prowadzenia czynności sprawdzających na podstawie uzyskanych zawiadomień o takich rachunkach.
Zaproponowano również zmiany ułatwiające składanie zawiadomienia, które mają istotne znaczenie dla podatnika chcącego dokonać zapłaty na rachunek spoza wykazu i uwolnić się od negatywnych konsekwencji podatkowych, tj.:
- zmiana terminu złożenia zawiadomienia z 3 dni na 7 dni, gdyż wyznaczony termin
3-dniowy jest jednak zdecydowanie za krótki (uwaga: w okresie zagrożenia epidemiologicznego czas ten wydłużono do 14 dni):, - zmiana właściwości naczelnika urzędu skarbowego, do którego ma być składane zawiadomienie, z właściwego dla sprzedawcy na właściwy dla płacącego należność – z uwagi na trudności, jakie może mieć płacący należność z ustaleniem właściwego naczelnika urzędu skarbowego dla sprzedawcy.
Nowelizacja ma również umożliwić wyraźne wskazanie jednorazowego składania zawiadomienia o dokonaniu zapłaty należności na dany rachunek niezawarty w wykazie podmiotów, wyeliminowanie wątpliwości i zmniejszenie obciążeń podatnika. Jeżeli zdarzy się tak, że po raz drugi kontrahent podatnika będzie chciał, żeby wpłacił on na rachunek, który nie znajduje się w wykazie, nie będzie musiał ponawiać za każdym razem zawiadomienia. To jedno zawiadomienie będzie wyczerpywało obowiązki podatnika i zwalniało go od negatywnych skutków.
Z uwagi na fakt, że opisane wyżej regulacje mają charakter korzystnej dla podatników zmiany mającej na celu umożliwienie niestosowania przepisów dotyczących zwiększania przychodów lub wyłączania z kosztów uzyskania przychodów w podatkach dochodowych PIT i CIT, dopuszczalne jest ich wejście w życie w trakcie roku podatkowego bez zachowania odpowiedniego okresu vacatio legis. Wobec tego mają one zastosowanie w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2019 r. , jak też do kosztów zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów po dniu 1 stycznia 2020 r., a zatem w takim samym czasie jak obowiązujące od 1 stycznia 2020 r. dotychczasowe regulacje w tym zakresie.
Podobnych zmian umożliwiających wyłączenie stosowania negatywnych skutków w zakresie odpowiedzialności solidarnej dokonuje się w ustawie Ordynacja podatkowa (art. 117ba).
Dodatkowo w ustawie o PIT oraz w ustawie o CIT dokonuje się zmian w przepisach nakazujących rozpoznać u faktora przychód w takiej wysokości, w jakiej płatność związana z transakcją, o której mowa w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, została dokonana na rachunek inny niż zawarty w wykazie.
Inne zmiany to:
- dostosowanie regulacji do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z 2015 r.,
- zmniejszenie liczby rocznych obliczeń podatku (PIT-40A) sporządzanych przez organy rentowe (zmiana ta nie pogorszy sytuacji emeryta/rencisty, który będzie mógł być rozliczony w ramach usługi Twój e-PIT),
- zapewnienie skuteczności złożonego przez podatnika do organu rentowego wniosku o niepomniejszanie o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek na lata następne, aż do jego wycofania (obecnie wniosek ten obowiązuje wyłącznie do końca roku, w którym został złożony),
- wprowadzenie szczególnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania w zakresie regulacji dotyczącej zaliczania do kosztów uzyskania przychodów kosztów hipotetycznych odsetek.
Link do procesu legislacyjnego
Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności.