28 maja 2019r. Rząd przyjął ustawę Ordynacja Podatkowa mającą zastąpić obecnie obowiązującą OP z początkiem 2021 r. Zawarte w projektowanej Nowej Ordynacji regulacje mają służyć realizacji dwóch podstawowych celów: 1) ochrony prawa podatnika w jego relacjach z organami podatkowymi oraz 2) zwiększenia efektywności i skuteczności poboru podatków. Zdecydowano też o powołaniu nowej instytucji: Rzecznika Praw Podatnika – zacznie on działać od 1 stycznia 2020r. Instytucja ta – jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy – ma przede wszystkim stać na straży szeroko pojętych praw odnoszących się do podatnika. Ochrona ta ma obejmować podatnika płatnika, inkasenta, następcę prawnego i osoby trzecie. Rzecznik ma kierować się zasadą pogłębiania zaufania do władzy publicznej, bezstronności i równego oraz sprawiedliwego traktowania, respektowania słusznych interesów podatników oraz racjonalności działania organów podatkowych.
Projektodawcy argumentują, iż pierwszy z celów nowej Ordynacji będzie realizowany m.in. poprzez złagodzenie nadmiernego rygoryzmu ordynacji podatkowej w odniesieniu do podatników. W nowej ordynacji podatkowej wprowadzono mechanizmy prawne chroniące pozycję podatnika w jego kontaktach z administracją podatkową. Są to m.in.: zasady ogólne prawa podatkowego, konsensualne formy załatwiania spraw podatkowych (umowy podatkowe, mediacja, konsultacje skutków podatkowych transakcji), regulacje chroniące podatnika w przypadku zastosowania się do informacji organów podatkowych, limit terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, zakaz orzekania na niekorzyść podatnika na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, środki zwalczania przewlekłości postępowania, prawo do skorygowania deklaracji przed zakończeniem postępowania podatkowego, rezygnacja z odwołania od decyzji na rzecz skargi do sądu, umorzenie podatku, dłuższe terminy do wniesienia odwołania i zażalenia, urzędowe informacje dotyczące zmian w prawie podatkowym.
Drugim podstawowym celem nowej ordynacji podatkowej jest zwiększenie efektywności realizacji zobowiązań podatkowych. Ustawy podatkowe, a w tym również ordynacja podatkowa, mają zapewnić uzyskanie zakładanych wpływów podatkowych. Cel ten wymaga wprowadzenia szeregu mechanizmów i procedur zwiększających możliwości organów podatkowych w egzekwowaniu, wynikających z ustaw, obowiązków podatkowych. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy nasila się zjawisko agresywnej optymalizacji podatkowej, w tym o charakterze transgranicznym, skutkujące znaczącym zmniejszeniem wpływów budżetowych z tytułu opodatkowania. Większa skuteczność organów podatkowych nie może jednak prowadzić do naruszenia praw podatnika. Zwiększenie efektywności realizacji zobowiązań ma być osiągnięte m.in. poprzez: doskonalenie przepisów regulujących funkcjonowanie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, wprowadzenie przedawnienia wymiaru i poboru zobowiązań podatkowych, możliwość orzekania o nadpłacie w decyzjach cząstkowych i po upływie okresu przedawnienia, wprowadzenie efektywnego modelu postępowania podatkowego (postępowanie uproszczone, postępowanie reprezentatywne, eliminacja postępowań dotyczących bagatelnych kwot podatku), uporządkowanie nadzwyczajnych trybów wzruszania decyzji ostatecznych, wprowadzenie zasady współdziałania podatnika z organami podatkowymi w zakresie wynikającym z przepisów prawa podatkowego, upowszechnienie stosowania komunikacji elektronicznej, sprecyzowanie przesłanek stosowania rygoru natychmiastowej wykonalności, uporządkowanie zasad stosowania i miarkowania kar porządkowych, zmodyfikowanie zasad wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego.
Projekt ustawy określa katalog zadań i uprawnień rzecznika, w tym m.in. prawo do:
- przedstawiania organom, organizacjom lub instytucjom publicznym wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw podatnika, wzmocnienia spójności prawa podatkowego, usunięcia zbędnych procedur czy wymogów formalnych lub usprawnienia załatwiania spraw,
- analizowania sposobu załatwiania skarg i wniosków podatników przez organy podatkowe (na tej podstawie Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie mógł przedstawić wnioski służące poprawie obsługi podatników),
- występowania do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej albo o wydanie lub zmianę aktów normatywnych z zakresu spraw podatkowych,
- uczestniczenia jako mediator w postępowaniu podatkowym i sądowo-administracyjnym;
- występowania do właściwego organu z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie podatnika, który nie ma możliwości samodzielnego złożenia takiego wniosku lub sprawia mu to nadmierną trudność,
- prowadzenia działalności edukacyjnej i informacyjnej z obszaru prawa podatkowego, a zwłaszcza dotyczącej praw i obowiązków podatnika wynikających z przepisów prawa podatkowego.
Rzecznik będzie działać z urzędu lub na wniosek, m.in. podatników, organizacji przedsiębiorców lub samorządu zawodowego. Organy i instytucje, do których rzecznik się zwróci o pomoc, będą zobowiązane do współpracy i udzielania mu nieodpłatnej pomocy. Będzie on również współpracował z Rzecznikiem Małych i Średnich Przedsiębiorców na zasadach określonych w ustawie.
Projekt zakłada, iż Rzecznika będzie powoływał Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych spośród kandydatów spełniających kryteria kompetencyjne określone w ustawie.
Projekt Nowej Ordynacji Podatkowej, na wcześniejszych etapach prac, opisywaliśmy już w tym i tym wpisie.
Proces legislacyjny:
Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności.