W dniu 24 września 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów po rozpoznaniu zagadnienia prawnego w postanowieniu z dnia 19 kwietnia 2018 r. o sygn. akt II FSK 1947/16, podjął następującą uchwałę: „W stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2015 r. przepis art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 849 ze zm., dalej: „u.p.o.l.”) ma zastosowanie również w sytuacji, gdy wyodrębnione lokale, z własnością których wiąże się udział w nieruchomości wspólnej, znajdują się we własności tego samego podmiotu.” – sygn. akt II FPS 1/18
Spór zaistniał na gruncie czynności, której dokonała skarżąca spółka polegającej na wyodrębnieniu w budynku o pow. 30.772 m² położonym na gruncie o pow. 28.128 m², dwóch lokali o pow. 24,6 m² oraz 79 m² na rzecz dotychczasowego właściciela. Organ podatkowy (Prezydent Miasta) uznał, iż nie skutkuje to naliczeniem podatku od nieruchomości w stosunku do pozostałej części budynku oraz gruntu na podstawie art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 849 ze zm.), to jest do obliczania podatku nie stosuje się ułamka wynikającego ze stosunku powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej całego budynku. Organ I instancji stanął na stanowisku, że art. 3 ust. 4 i 5 u.p.o.l., na których treść powołała się Spółka, wskazują na to, że ich zastosowanie jest możliwe wyłącznie jeżeli nieruchomość znajduje się we współwłasności co najmniej dwóch podmiotów. Przepisy te nie mają zaś zastosowania do sytuacji, która miała miejsce w niniejszej sprawie, w której właściciel wyodrębnionego lokalu (lokali) jest jednocześnie właścicielem pozostałej części budynku.
Przypomnijmy, że w orzecznictwie sądów administracyjnych zarysowały się w tym temacie dwa odmienne stanowiska. Według pierwszego poglądu, do powstania współwłasności części wspólnej nieruchomości w rozumieniu przepisu art. 3 ust. 5 u.p.o.l. dochodzi dopiero wtedy, gdy lokale z własnością, których wiąże się udział w nieruchomości wspólnej znajdują się we własności co najmniej dwóch podmiotów. W przypadku, gdy wszystkie lokale znajdują się we własności tego samego podmiotu, nie dochodzi do powstania współwłasności części wspólnej nieruchomości, a w konsekwencji nie będzie miał zastosowania omawiany przepis art. 3 ust. 5 u.p.o.l. Takie stanowisko uzasadnia się tym, że ani ustawa o własności lokali, ani też ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie tworzą własnej definicji pojęcia współwłasność i nie wprowadzają modelu tej instytucji prawnej, by możliwa była współwłasność z jednym tylko właścicielem. Zatem pojęcie współwłasności musi być interpretowane dla potrzeb podatkowych zgodnie ze znaczeniem jakie nadaje mu k. c.
Z kolei zgodnie z drugim, dominującym w orzecznictwie sądów administracyjnych poglądem, zasadą jest odmienne traktowanie tego rodzaju współwłasności, która powstaje w wyniku wyodrębnienia lokali i istnieje, póki istnieje odrębna własność lokali zaś to, jaki podmiot czy podmioty są właścicielami wyodrębnionych lokali nie ma znaczenia w świetle przepisu art. 3 ust. 5 u.p.o.l. Decydującą bowiem przesłanką o opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, na zasadach proporcji określonej w tym przepisie, jest wyodrębnienie własności lokali. Tym samym, w przypadku wyodrębnienia lokali bez znaczenia pozostaje fakt, że właścicielem wszystkich wyodrębnionych lokali, jak i pozostałej części nieruchomości, jest ten sam podmiot a wyodrębnienie w budynku własności poszczególnych lokali – niekoniecznie nawet wszystkich lokali w tym budynku – powoduje, że zawsze zastosowanie znajdzie przepis art. 3 ust. 5 u.p.o.l. i to niezależnie od sposobu ustanowienia odrębnej własności lokali. Istotne jest bowiem to, że część wspólna nieruchomości, stanowiąca współwłasność właścicieli poszczególnych lokali, powstaje zawsze w razie wyodrębnienia poszczególnych lokali, niezależnie zaś od tego, czy te wyodrębnione lokale należą do różnych podmiotów, czy do tego samego podmiotu. Tak rozumiana współwłasność części wspólnej nieruchomości jest swoista, ale przewidziana przez ustawodawcę, który zasadnicze znaczenie dla istnienia takiej współwłasności widzi w wyodrębnieniu w danym budynku lokali, a nie w fakcie, że wyodrębnione lokale, co najmniej dwa, należą do różnych podmiotów. Jeśli ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie reguluje innych zagadnień związanych z odrębną własnością lokali, to należy przyjąć, że ustawodawca miał na uwadze regulacje zawarte w innych przepisach, w szczególności w ustawie o własności lokali i te regulacje należy uwzględniać.
Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności. Państwa dane będą użyte jedynie celem udzielenia odpowiedzi na zapytanie.