22 października 2018r. NSA wydał wyrok w składzie 7 sędziów w sprawie o sygn. II FSK 2983/17 dotyczącej opodatkowania (w 2017r) podatkiem od nieruchomości wiatraków. NSA uznał stanowisko samorządów za prawidłowe i oddalił skargę podatnika. Sąd nakazał opodatkować całą elektrownię wiatrową, na którą składają się co najmniej fundament i wieża oraz elementy techniczne. Ponadto, skład NSA wystąpił z sygnalizacją o poinformowaniu właściwych organów o uchybieniach w toku postępowania administracyjnego. Uchybienia te wiążą się z chaosem legislacyjnym a w szczególności z sytuacją, którą stworzyło wejście z mocą wsteczną (od stycznia 2018r.) zmian do ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE) i innych ustaw, które ingerują również w prawo podatkowe. Przypomnijmy, że w obecnym stanie prawnym opodatkowaniu podlega jedynie część budowlana elektrowni wiatrowej (w powyższej nowelizacji wyłączono z opodatkowania elementy techniczne wiatraka).
Sprawa dotyczyła Spółki prowadzącej działalność w zakresie wytwarzania energii elektrycznej. Spółka posiada 4 elektrownie wiatrowe, z których każda składa się z zespołu elementów konstrukcyjnych tj. turbiny wiatrowej, wieży, wyposażenia wieży i fundamentu. Ponadto w skład farmy wiatrowej wnioskodawcy wchodzą inne środki trwałe, takie jak: drogi dojazdowe, linie kablowe (położone pod powierzchnią dzierżawionych przez wnioskodawcę działek) służące do przesyłania wytworzonej energii z elektrowni wiatrowych do sieci dystrybutora energii elektrycznej wraz z innymi urządzeniami służącymi do przesyłania energii. Elektrownie wiatrowe są skonstruowane w ten sposób, że wieża posadowiona jest na fundamencie, który jest trwale związany z gruntem. Wieża składa się z części zewnętrznej, konstrukcyjnej (w kształcie tuby). Jest ona wykonana ze stali. Oprócz tego, część wewnętrzna – techniczna, w której jest umieszczone wyposażenie techniczne, składa się z następujących elementów: okablowanie, urządzenia sterujące, zabezpieczenia przeciwpożarowe, skrzynki z urządzeniami do pomiaru zielonej energii, wyposażenie elektryczne oraz system SCADA. W wieżach elektrowni umiejscowione są turbiny wiatrowe. Spółka zamierzała złożyć deklarację na podatek od nieruchomości na rok 2017 od posiadanych elektrowni wiatrowych, w której zachowa dotychczasową podstawę opodatkowania, przyjmując jak dotąd, iż opodatkowaniu podlega jedynie fundament i wieża każdej z elektrowni oraz drogi dojazdowe i linie kablowe. Spółka uważała, że zmiany wprowadzone w art. 9 ustawy z dnia 20 maja 2016r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz. U. z 2016r. poz. 961), dalej: „ustawa o inwestycjach” do ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2016r. poz. 290), dalej: „p.b.” w szczególności w zakresie definicji budowli, oraz wejście w życie przepisów w ustawy o inwestycjach nie powodują zmiany w podstawie opodatkowania podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowych i w konsekwencji nie skutkują zmianą w wysokości opodatkowania elektrowni wiatrowych.
W ocenie organu podatkowego (Wójta Gminy), w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2017r., za budowlę w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2016r., poz. 716 ze zm.), dalej: „u.p.o.l.” należy uznać całą elektrownię wiatrową, na którą składają się co najmniej fundament i wieża oraz elementy techniczne. Takie rozumowanie wynika z analizy przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawy Prawo budowlane oraz przepisów ustawy o inwestycjach. Organ w tym zakresie powołał się na odpowiedź na interpelację nr 4207 podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa z dnia 8 lipca 2016r., gdzie wskazano m.in., że zmiany wprowadzone ustawą o inwestycjach prowadzą do przywrócenia stanu prawnego sprzed nowelizacji Prawa budowlanego wprowadzonych ustawą z dnia 28 lipca 2005r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 163 poz.1364) i zrównania traktowania przez Prawo budowlane elektrowni wiatrowych z innymi wolno stojącymi urządzeniami technicznymi. Zrównanie to wiąże się w konsekwencji ze zrównaniem w traktowaniu w obszarze wysokości podatku od nieruchomości, który określając podstawy opodatkowania opiera się na pojęciach zdefiniowanych w ustawie Prawo budowlane. Organ ponadto powołał się na pismo Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 grudnia 2016r. nr PS2.844.85.2016 skierowane do Przewodniczącego Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej, które stanowi odpowiedź na wątpliwości dotyczące opodatkowania od dnia 1 stycznia 2017r. podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowych, gdzie wskazano, że od dnia 1 stycznia 2017r. zmienią się zasady opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości, w zakresie określenia podstawy opodatkowania tym podatkiem, bowiem opodatkowaniu podlegać będzie cała elektrownia wiatrowa.
Obie instancje sądowe zgodziły się z Wójtem Gminy odrzucając argumentację Spółki, iż budowlę stanowią wyłącznie elementy budowlane elektrowni wiatrowej, tj. fundament oraz wieża. Opodatkowanie elektrowni wiatrowych powinno zostać zwiększane o wartość elementów technicznych, w które wyposażona jest elektrownia.
Jak wskazano w uzasadnieniu, normatywna definicja budowli zawarta jest w art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l. Pod pojęciem tym należy rozumieć obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Podatkowa definicja budowli została zatem zbudowana w ten sposób, że ustawodawca odsyła do pojęć funkcjonujących na gruncie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.
W stanie prawnym obowiązującym do dnia 16 lipca 2016 r., zgodnie z art. 3 pkt 3 u.p.b., przez budowlę należało rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
Podkreślenia wymaga, że przepis art. 3 pkt 3 u.p.b. wyraźnie wskazywał, że za budowlę należy traktować także części budowlane urządzeń technicznych m.in. elektrowni wiatrowych oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową. Na tle tych regulacji w orzecznictwie sądowym przyjmowano, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają jedynie części budowlane elektrowni wiatrowej.
Stan prawny w tym względzie uległ zmianie w związku wejściem w życie ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Ustawa ta zawiera definicję elektrowni wiatrowej. W myśl art. 2 pkt 1 u.i.e.w. elektrownia wiatrowa oznacza budowlę w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, składającą się co najmniej z fundamentu, wieży oraz elementów technicznych, o mocy większej niż moc mikroinstalacji w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. poz. 478 i 2365). Natomiast elementy techniczne to wirnik z zespołem łopat, zespół przeniesienia napędu, generator prądotwórczy, układy sterowania i zespół gondoli wraz z mocowaniem i mechanizmem obrotu (art. 2 pkt 2 u.i.e.w.). Poza tym w ustawie dokonano zmiany treści wyliczenia budowli zawartego w art. 3 pkt 3 u.p.b. Przepis ten obecnie stanowi, że przez budowlę należy rozumieć każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: „obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty (…), a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową”. Zmiana polega więc na usunięciu zwrotu „elektrowni wiatrowych” z fragmentu, który brzmiał: „a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń)”.Następną zmianą jest dodanie pkt 5b w art. 82 ust. 3 u.p.b., w którym to przepisie użyto zwrotu „elektrowni wiatrowych”, odsyłając w zakresie jego rozumienia do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 u.i.e.w. Jednocześnie w załączniku do u.p.b., określającego kategorie obiektów budowlanych, dodano kategorię XXIX – wolno stojące kominy i maszty oraz elektrownie wiatrowe. Nadto w art. 17 u.i.e.w. postanowiono, że „od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2016 r. podatek od nieruchomości dotyczący elektrowni wiatrowej ustala się i pobiera się zgodnie z przepisami obowiązującymi przed wejściem w życie ustawy”. Ustawa ta weszła w życie z dniem 16 lipca 2016 r.
Obie instancje uznały, na bazie powyższych regulacji, iż na budowlę składają się zarówno elementy budowlane, jak i niebudowlane elektrowni wiatrowej. NSA powołał się też na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 września 2011 r., P 33/09, gdzie TK podniósł, iż o statusie danego obiektu budowlanego jako budowli mogą współdecydować także postanowienia innych ustaw niż budowlane.
Sprawa miała być pierwotnie rozstrzygnięta w drodze uchwały 7 sędziów, wydano jednak wyrok w rozszerzonym składzie. Oznacza to, iż inne składy sędziowskie nie będą związane ww rozumowaniem.
Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności.