Podatek VAT w jednostkach samorządu terytorialnego w kontekście funduszy europejskich.

Opis i cel szkolenia

Szanowni Państwo,

podmioty z mieszanym rodzajem działalności (sektor publiczny, samorządy, instytuty czy fundacje), ubiegając się o szereg dotacji i dopłat z różnych źródeł, niekiedy pomijają tematykę VAT bądź sprowadzają ją jedynie do pytania, czy VAT powinien być wydatkiem kwalifikowanym, czy też nie. Takie postępowanie jest błędem, ponieważ zdarza się, że sama dotacja podlega opodatkowaniu, a to może spowodować, iż wkład własny jednostki będzie wielokrotnie wyższy, niż zaplanowano.

Podmioty z sektora finansów publicznych często nie mają pewności, czy VAT w projekcie mogą uznać za kwalifikowany, czy sama dotacja powoduje zapłatę podatku i czy należy wystawiać fakturę. Znowu pojawia się też problem zmiany stanowiska organów podatkowych co do odliczania VAT związanego z inwestycjami wodno-kanalizacyjnymi.

Obecnie wiele kontrowersji wzbudzają projekty parasolowe. 30 marca, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał od dawna oczekiwane orzeczenia. W sprawie C 612/21 TSUE zajął stanowisko, zgodnie z którym dostarczenie i zainstalowanie przez gminę – za pośrednictwem przedsiębiorstwa – systemów OZE na rzecz jej mieszkańców nie stanowi dostawy towarów ani świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.  Tego samego dnia, TSUE orzekł w sprawie C-616/21 dotyczącej VAT od projektów usuwania azbestu (i podobnych). Zdaniem TUE, również zlecanie przez gminę – przedsiębiorstwu czynności usuwania azbestu i odbierania wyrobów oraz odpadów zawierających azbest – na rzecz jej mieszkańców będących właścicielami nieruchomości, którzy wyrazili taką wolę, nie stanowi świadczenia usług podlegającego VAT.

Brak wnikliwej analizy planowanego zadania może powodować szereg negatywnych konsekwencji – zarówno w zakresie rozliczeń podatkowych, jak i braku finansowania dla całej inwestycji (skoro będzie konieczne pokrycie kwoty VAT).

Dodatkowym problemem jest ogromna zmienność stanowisk organów podatkowych, które dotychczas dość liberalnie podchodziły do opodatkowania takich dofinansowań, obecnie jednak zmieniły stanowisko. W konsekwencji jednostki nie mogą liczyć na pewność prawa w tym zakresie.

30 listopada 2022r. WSA w Lublinie wydał orzeczenie w sprawie o sygn. I SA/Lu 398/22, dotyczące możliwości pełnego odliczenia VAT od inwestycji w Instytucji Kultury, reprezentowanej przez Naszą Kancelarię. Sąd zgodził się z nami, że Muzeum nie musi stosować prewspółczynnika VAT. Orzeczenie to jest niezwykle istotne dla tych Instytucji, które nie posiadają interpretacji indywidualnej, pozwalającej na odliczanie 100% VAT.

W innej naszej sprawie, WSA w Warszawie, wydał 24 czerwca 2022r. wyrok o sygn. akt lll SA/Wa 2905/21 pozwalający jednostkom sektora finansów publicznych odliczać VAT od wydatków na samochody bez konieczności stosowania prewspółczynnika VAT. Pojawia się zatem kolejna możliwość odzyskania podatku VAT w sektorze publicznym. Wiele Jednostek, widząc niewielkie ostateczne kwoty odliczeń, wręcz od odzyskiwania VAT odstępuje (co może z kolei budzić wątpliwości co do gospodarności zarządzanymi środkami – jak wskazuje chociażby NIK w niedawnym raporcie z badania VAT samorządów). Okazuje się, iż mogą one pominąć prewspółczynnik VAT i odliczać od wydatków samochodowych połowę VAT. Dla niektórych będzie to korzystniejsze rozwiązanie niż stosowanie prewspółczynnika VAT (który niekiedy jest bardzo niski).

Kancelaria Doradcy Podatkowego Joanny Rudzkiej przygotowała zatem wystąpienie obejmujące tą tematykę.

1.  Kiedy projekt dotyczy VAT?

  • działalność podejmowana w ramach władztwa publicznego i działalność wykonywana w zakresie użyteczności publicznej,
  • orzecznictwo oraz stanowiska organów podatkowych w zakresie przyznawania organom władzy publicznej statusu podatnika VAT w związku z zakresem wykonywanej działalności.

2.  VAT w dotacjach – uwagi ogólne

  • dwa aspekty opodatkowania dotacji,
  • pojęcie VAT kwalifikowanego,
  • kiedy sama dotacja podlega opodatkowaniu, jakie kryteria należy brać pod uwagę w opodatkowaniu dotacji,
  • kiedy przysługuje odliczenie,
  • przepisy i przykłady z praktyki.

3. VAT kwalifikowany

  • orzecznictwo sądów administracyjnych, przełomowy wyrok NSA z 18 maja 2017r.,
  • praktyka stosowania przepisów i odpowiedzialność,
  • sankcje podatkowe,
  • stanowiska organów podatkowych i orzecznictwo,
  • dofinansowania z Polskiego Ładu,
  • RIFIL.

4. Zmiany w podejściu do kwalifikowalności VAT w tzw. projektach parasolowych

  • przełomowe orzeczenia TSUE z 30 kwietnia 2023r. dotyczące OZE i azbestu,
  • dotacje na OZE, kotły, wyjazdy przedsiębiorców na targi, dotacje z RPO,
  • dotacje na azbest i inne bez wpłat mieszkańców,
  • najnowsze interpretacje KIS,
  • orzecznictwo sądów administracyjnych – sprzeczne,
  • praktyczne rozliczenie dotacji na przykładach.

5.  Zmiana praktyki dot. odliczania VAT przez samorząd od inwestycji   

  • orzecznictwo – w tym przełomowy wyrok WSA w Bydgoszczy z 4 kwietnia 2017r. i jego wpływ na praktykę organów i JST,
  • inwestycje wodno-kanalizacyjne – obecne stanowiska,
  • orzecznictwo odnośnie stosowania prewspółczynnika do inwestycji,
  • odliczanie VAT od targowiska, cmentarza, przystanków itp.
  • zmiana przeznaczenia – zapadłe i planowane orzecznictwo,
  • przełomowe orzeczenie z 30 listopada 2022r. WSA w Lublinie o sygn. I SA/Lu 398/22 dotyczące możliwości i zakresu odliczenia VAT od inwestycji w Instytucji Kultury,
  • 24 czerwca 2022r. wyrok o sygn. akt lll SA/Wa 2905/21 pozwalający jednostkom sektora finansów publicznych odliczać VAT od wydatków na samochody bez konieczności stosowania prewspółczynnika VAT.

6. Inne istotne kwestie dla sektora  

  • Slim VAT,
  • E-faktury, i KSeF,
  • Centralizacja – NIK,
  • Opłata przekształceniowa,
  • JPK VAT – po niedawnych zmianach,
  • nowy JPK VAT z deklaracją, wyjaśnienia Ministerstwa, typowe błędy,
  • katalog towarów i usług objęty obowiązkowym split payment,
  • Rejestr podatników tzw. „Biała lista”, jak daleko sprawdzać kontrahenta?
  • Konsekwencje dokonania płatności na inne konto niż zgłoszone do rejestru podatników (np. z umowy),
  • Procedury i zmiany w umowach w związku z nowelizacją dot. rejestru podatników VAT,
  • wyłudzenia w sektorze, jak się bronić w czasie kontroli?
  • MDR – zgłoszenia schematów podatkowych, procedury – od kogo wymagane?
  • Metodyka należytej staranności.

Korzyści dla uczestników:

  • znajomość przepisów dotyczących kwalifikowania VAT w projektach Unijnych, parasolowych, oze, opodatkowania samej dotacji, jak również zmian praktyki ich stosowania (najnowszych, przełomowych orzeczeń), uczestnicy zdobędą wiedzę niezbędną do prawidłowego wypełnienia wniosków o dotację w zakresie kwalifikowalności VAT.

Adresaci szkolenia

Szkolenie skierowane jest do osób rozliczających podatki (skarbników, głównych księgowych, dyrektorów ds.finansów, pracowników wydziałów finansowych) prawników wewnętrznych jednostek, osób odpowiedzialnych za dotacje i projekty inwestycyjne zwłaszcza finansowane z UE, w podmiotach takich jak:

  • jednostki samorządu terytorialnego,
    • jednostki budżetowe,
    • zakłady budżetowe,
    • spółki komunalne,
    • instytuty naukowe,
    • jednostki badawcze,
    • instytucje kultury,
    • związki / stowarzyszenia / federacje przedsiębiorców, producentów czy  hodowców,
    • organizacje pozarządowe,
    • podmioty wykonujące zadania publiczne,
    • jednostki sektora finansów publicznych,
    • urzędy.