Aktualności: Zmiany MPiT w podatkach dochodowych – przeciwdziałanie zatorom płatniczym

25 września 2018r. Rząd przyjął projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych. Jak wskazuje Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii – zamierzonym celem projektu jest przede wszystkim przyjęcie skutecznych instrumentów ochrony wierzycieli. Poza zmianami przewidującymi rozwiązania o charakterze stricte cywilnoprawnym, proponuje się zmiany innych ustaw o charakterze administracyjnoprawnym i z zakresu prawa wykroczeń i dyscypliny finansów publicznych. Projekt zawiera zmiany w ustawach o podatkach dochodowych zmierzające do wprowadzenia mechanizmów podobnych do „ulgi na złe długi” funkcjonującej w VAT.

Planowane jest też wprowadzenie zobowiązania przedsiębiorców będących podatnikami, których dane indywidualne podlegają publikacji przez Ministra Finansów (grupy kapitałowe i podatników, których przychód przekracza rocznie 50 mln euro) do przekazywania Ministrowi Finansów corocznego sprawozdania o stosowanych terminach zapłaty.

 

PIT

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera obecnie regulacje szczególne pozwalające na odliczanie przez wierzycieli w określonych sytuacjach tzw. „złych długów”. W odniesieniu do dłużników brak jest analogicznych rozwiązań. Zatem obowiązujące zasady, które jednostronnie regulują kwestię „złych długów” (jedynie u wierzycieli), wydają się być niewystarczające, zwłaszcza po stronie dłużników.

Kwestia tzw. „nieściągalnych wierzytelności” jest uregulowana w ustawie o podatku od towarów i usług. Rozwiązania te dotyczą wierzycieli i dłużników. W projekcie proponuje się zbliżenie tych dwóch systemów rozliczeń poprzez adaptację w podatku dochodowym rozwiązania przyjętego w podatku od towarów i usług, z uwzględnieniem różnic wynikających z odrębności cech tych dwóch podatków.

Projekt przewiduje wprowadzenie możliwości pomniejszenia przez wierzyciela podstawy opodatkowania o kwotę wierzytelności, jeżeli wierzytelność ta nie zostanie uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 120 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub fakturze (rachunku). W przypadku, gdy po dokonaniu korekty podstawy opodatkowania należność zostałaby uregulowana (zbyta), zgodnie z projektem, wierzyciel będzie musiał zwiększyć podstawę opodatkowania oraz zapłacić podatek w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana (zbyta).

Na dłużnika z kolei, w celu pobudzenia impulsu nakierowanego na regulowanie jego zobowiązań gospodarczych, projekt przewiduje nałożenie obowiązku doliczenia do podstawy opodatkowania kwoty nieuregulowanego zobowiązania. W przypadku uregulowania zobowiązania dłużnik będzie miał prawo do korekty zwrotnej w rozliczeniu za okres, w którym zobowiązanie to zostanie uregulowane.

Korekty dokonywane będą wyłącznie w odniesieniu do wierzytelności oraz zobowiązań powstałych w związku z transakcjami oznaczonymi jako przychody i koszty uzyskania przychodów, bez względu na czas ich odliczenia. Przykładowo, jeśli podatnik nabędzie środek trwały, od którego dokonuje odpisów amortyzacyjnych rozliczanych przez 3 lata, to korekta podstawy opodatkowania uzależniona zostanie wyłącznie od terminu zapłaty kontrahentowi za ten środek trwały a nie od okresu amortyzacji.

Na wzór rozwiązań obowiązujących na gruncie podatku VAT, proponuje się wprowadzenie dodatkowych warunków uprawniających do projektowanego rozliczenia, tj. nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce przez wierzyciela i dłużnika, brak postępowania restukturyzacyjnego lub likwidacyjnego wobec dłużnika, czas wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność.

W zakresie wierzytelności nieobjętych projektowanym systemem rozliczeń zasadnym jest pozostawienie istniejących obecnie rozwiązań.

Proponowana korekta wpływać będzie na wysokość podstawy opodatkowania uwzględnianej przy wyliczaniu wysokości należnych zaliczek na podatek dochodowy, zarówno w przypadku uzyskiwania przez podatnika dochodu jak i straty.

 

CIT

W podatku dochodowym od osób prawnych zasadą jest, że przychodem są kwoty należne choćby faktycznie nie zostały otrzymane. Oznacza to, że przychód podatkowy powstaje niezależnie od faktu uregulowania należności wynikającej z tego przychodu. Analogicznie uregulowane są koszty podatkowe. Dłużnicy, zalegający z zapłatą zobowiązań wynikających z operacji gospodarczych, uprawnieni są do obniżania przychodu do opodatkowania o niezapłacone wierzycielowi kwoty z tytułu dokonanych operacji gospodarczych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych zawiera obecnie regulacje szczególne pozwalające na odliczanie przez wierzycieli w określonych sytuacjach tzw. „złych długów”. W odniesieniu do dłużników brak jest analogicznych rozwiązań. Obowiązujące zasady jednostronnie zatem regulujące kwestię złych długów (jedynie u wierzycieli) wydają się być niewystarczające, zwłaszcza po stronie dłużników.

Kwestia tzw. „nieściągalnych wierzytelności” również jest uregulowana w ustawie o podatku od towarów i usług. Rozwiązania te dotyczą wierzycieli i dłużników. W projekcie proponuje się zbliżenie tych dwóch systemów rozliczeń poprzez adaptację w podatku dochodowym rozwiązania przyjętego w podatku od towarów i usług, z uwzględnieniem różnic uwzględniających odrębność cech tych dwóch podatków.

Projekt przewiduje wprowadzenie możliwości pomniejszenia przez wierzyciela podstawy opodatkowania o kwotę wierzytelności, jeżeli wierzytelność ta nie zostanie uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 120 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w fakturze (rachunku). W przypadku, gdy po dokonaniu korekty podstawy opodatkowania należność zostałaby uregulowana (zbyta), zgodnie z projektem, wierzyciel będzie musiał zwiększyć podstawę opodatkowania oraz zapłacić podatek w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana (zbyta). Na dłużnika z kolei, w celu pobudzenia impulsu nakierowanego na regulowanie jego zobowiązań gospodarczych projekt przewiduje nałożenie obowiązku doliczenia do podstawy opodatkowania kwoty nieuregulowanego zobowiązania. W przypadku uregulowania zobowiązania dłużnik nabędzie prawo do korekty zwrotnej w rozliczeniu za okres, w którym zobowiązanie to zostanie uregulowane.

Korekty dokonane będą wyłącznie w odniesieniu do wierzytelności oraz zobowiązań powstałych w związku z transakcjami oznaczonymi jako przychody i koszty uzyskania przychodów, bez względu na czas ich odliczenia. Oznacza to, że jeśli np. podatnik nabędzie środek trwały, od którego dokonuje odpisów amortyzacyjnych rozliczanych przez 3 lata, to korekta podstawy opodatkowania uzależniona zostanie wyłącznie od terminu zapłaty kontrahentowi za ten środek trwały, a nie od okresu amortyzacji.

Na wzór rozwiązań obowiązujących na gruncie podatku VAT proponuje się wprowadzenie dodatkowych warunków uprawniających do proponowanego rozliczenia tj. nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce przez wierzyciela i dłużnika, brak postępowania restukturyzacyjnego lub likwidacyjnego wobec dłużnika, czas wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność.

Proponowana korekta wpływać będzie na wysokość podstawy opodatkowania uwzględnianej przy wyliczaniu wysokości należnych zaliczek na podatek dochodowy zarówno w przypadku uzyskiwania przez podatnika dochodu jak i straty.

 

Zmiana w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne

W związku z propozycją uregulowania w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych problematyki tzw. złych długów, zasadnym jest przyjęcie analogicznego rozwiązania w odniesieniu do podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Przyjęte rozwiązanie uwzględnia specyfikę opodatkowania przychodów (brak strony kosztowej).

Propozycje innych zmian to:

• skrócenie terminu zapłaty w transakcjach, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, do 30 dni, bez możliwości wydłużenia (wyjątek stanowią podmioty lecznicze dla który proponuje się pozostawienie terminu 60-dniowego);
• wprowadzenie ustawowego obowiązku stosowania, maksymalnego 60-dniowego terminu zapłaty w transakcjach w których wierzycielem jest MŚP, a dłużnikiem duży przedsiębiorca (definiowany zgodnie z Załącznikiem I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu) pod rygorem nieważności zapisu umownego przewidującego dłuższy termin zapłaty;
• przerzucenie z wierzyciela na dłużnika ciężaru dowodu, że ustalony w umowie termin zapłaty jest rażąco nieuczciwy oraz wprowadzenie możliwości żądania takiego ustalenia w ciągu 3 lat od dnia, w którym umowa została wykonana;
• wprowadzenie możliwości odstąpienia przez wierzyciela od umowy lub wypowiedzenia umowy, gdy termin zapłaty ustalony w umowie jest nadmiernie wydłużony a ustalenie tego terminu było rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela (w projekcie przyjęto, że możliwość taka będzie przysługiwała w przypadku terminu dłuższego niż 120 dni);
• wprowadzenie mechanizmu zwiększającego szybkość rozliczeń pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w procesach inwestycyjnych;
• wprowadzenie mechanizmu zapobiegającemu nadużywania prawa do rekompensaty w wysokości 40 euro w przypadku dokonania cesji wierzytelności na osoby trzecie (w szczególności na firmy windykacyjne);
• wprowadzenie rozwiązań, zgodnie z którymi:

– zawarcie przez podmiot publiczny umowy z nadmiernie długim terminem zapłaty oraz zapłata należności po terminie będzie stanowiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych;

– zapłata przez podmiot publiczny przed końcem terminu ustalonego w umowie (np. 2 dni po doręczeniu faktury, gdy termin zapłaty ustalono na 30 dni od dnia doręczenia faktury), nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych;

– brak żądania rekompensaty w wysokości 40 euro przez podmiot publiczny, w przypadku gdy jej wysokość jest równa lub wyższa od wysokości należności głównej, nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych;

– podwyższenie obecnej wysokości rekompensaty (40 euro) w transakcjach, w których wierzycielem jest MŚP, a dłużnikiem duży przedsiębiorca lub podmiot publiczny maksymalnie o 1% wartości świadczenia pieniężnego;

– wyraźne wskazanie narzucania nadmiernie długich terminów zapłaty jako czynów naruszających prawo konkurencji w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów i ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi.

 

Uzasadnienie zmian

Projektodawca argumentuje, że jedną z przyczyn niemożności wykorzystania potencjału rozwojowego przez polskich przedsiębiorców, w tym szczególnie tych z sektora MŚP, są problemy z płynnością finansową. Kłopoty z płynnością wynikają z kolei między innymi z tzw. zatorów płatniczych.

Zatory płatnicze można zdefiniować jako nieterminowe wywiązywanie się odroczonych płatności. Dodatkowo w obrocie gospodarczym występuje też inne zjawisko o bardzo zbliżonych w praktyce skutkach. Jest nim stosowanie zbyt długich, często nieuzasadnionych gospodarczym charakterem danej transakcji, terminów płatności za dostarczone towary i usługi. Brak terminowej zapłaty za towary lub usługi, jak również długie oczekiwanie na nią, generuje szereg negatywnych konsekwencji.

Zjawiska te nie są wyłącznie polską specyfiką, z różną intensywnością występują w większości gospodarek. Kluczowa w analizie wpływu zatorów płatniczych na gospodarkę jest jednak nie tyle skala tego zjawiska, co przede wszystkim skutki bezpośrednie dla przedsiębiorców, które negatywnie oddziałują na całą gospodarkę.

 

Najważniejsze negatywne skutki występowania zjawiska zatorów płatniczych są następujące:

– brak możliwości regulowania przez wierzycieli własnych należności, co prowadzić może do narastania zjawiska zatorów płatniczych – kolejne przedsiębiorstwa w łańcuchu dostaw nie otrzymują należności za dostarczone towary lub wykonane usługi, co często negatywnie wpływa na kondycję i rozwój przedsiębiorstw w konkretnej branży szczególnie dotkniętej zatorami;

– ponoszenie dodatkowych (ponad konieczne) kosztów prowadzenia działalności związanych z przeterminowanymi należnościami – firmy płacą za uzyskanie alternatywnego źródła pieniądza oraz za obsługę przeterminowanych należności, w tym wdrożenie procedur ograniczania ryzyka współpracy z nierzetelnym kontrahentem. Co ważne, te dodatkowe koszty są najwyższe dla mikro- i małych przedsiębiorstw;

– osłabienie inwestycji – szczególnie przez przedsiębiorstwa z sektora MŚP; wynika to z faktu, że inwestycje charakteryzują się dużą elastycznością, czyli możliwością odłożenia ich w czasie w przypadku problemów z kapitałem;

– trudności z wprowadzaniem na rynek nowych produktów, co w konsekwencji hamuje rozwój przedsiębiorstw (wzrost);

– konieczność podnoszenia cen produktów lub usług;

– zmniejszanie funduszu wynagrodzeń w tym ograniczanie zatrudnienia.

 

Zmiana ma wejść w życie częściowo od 1 stycznia 2019 r. a częściowo 2020r.

 

Link do procesu legislacyjnego 

 

 

Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności. Państwa dane będą użyte jedynie celem udzielenia odpowiedzi na zapytanie.

 

 

Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności. Państwa dane będą użyte jedynie celem udzielenia odpowiedzi na zapytanie