Ministerstwo Finansów wydało 29 czerwca 2018 r objaśnienia podatkowe. Dotyczą one stosowania pomiędzy podatnikami VAT wprowadzanego z dniem 1 lipca 2018 r. mechanizmu podzielonej płatności. W materiałach resort odniósł się do wątpliwości powstałych w toku przygotowywania się podatników i banków/skoków do wdrożenia split payment m.in. stosowania mechanizmu przy innych formach płatności niż przelew (np. kartą płatniczą), regulowania faktur otrzymanych przed 1 lipca 2018r. , problemów korygowania faktur jak również konieczności zgłaszania rachunku VAT kontrahentom czy do urzędu skarbowego. Minister potwierdził też, że kontrahenci sami decydują w jaki sposób dokonują rozliczeń przeprowadzanych transakcji – sprzedawca będzie mógł zastrzec w umowie, że nie chce stosować takiej formy rozliczeń.
Istota mechanizmu
Ministerstwo przypomina, że mechanizm podzielonej płatności (MMP) to nowe rozwiązanie prawne dotyczące szczególnego sposobu dokonywania płatności, za pośrednictwem rachunków bankowych lub SKOK, z tytułu należności udokumentowanych wystawioną fakturą z kwotą VAT.
Podstawowym założeniem mechanizmu podzielonej płatności jest rozdzielenie zapłaty przelewem na dwa strumienie:
- kwotę odpowiadającą kwocie podatku VAT wykazanej na fakturze, która trafia na specjalny rachunek dostawcy, zwany rachunkiem VAT, oraz
- kwotę odpowiadającą wartości sprzedaży netto wykazanej na fakturze, która jest przelewana na rachunek rozliczeniowy/SKOK, powiązany z rachunkiem VAT.
Ministerstwo zaznacza, że MPP może być stosowany wyłącznie przy płatnościach bezgotówkowych realizowanych za pośrednictwem polecenia przelewu lub polecenia zapłaty. Nie ma więc zastosowania przy innych formach rozliczeń bezgotówkowych, np. płatnościach kartami płatniczymi, przekazach, wekslach, kompensatach, potrąceniach.
Mechanizm ten może być stosowany wyłącznie w odniesieniu do transakcji dokonywanych przez podatników VAT na rzecz innych podatników VAT. Co do zasady MPP służy do realizacji zapłaty za fakturę, na której wykazano kwotę VAT (przy czym od tej zasady są wyjątki, np. zapłata VAT płatnikowi przy WNT paliwa, które będą opisane poniżej).
MPP nie może być więc wykorzystywane do zapłaty za czynności lub zdarzenia pozostające poza zakresem VAT (np. zapłata odszkodowania), a także za świadczenia zwolnione z VAT, opodatkowane stawką 0% VAT lub objęte odwrotnym obciążeniem.
Zdaniem MF, Mechanizm podzielonej płatności może być stosowany do płatności realizowanych od dnia 1 lipca 2018 r. co oznacza, że mechanizm ten może być również stosowany przy regulowaniu płatności wynikających z faktur otrzymanych przed dniem 1 lipca 2018 r.
Co oznacza dobrowolność
Stosowanie mechanizmu podzielonej płatności jest dobrowolne. O zastosowaniu tego mechanizmu każdorazowo decyduje dokonujący płatności (czyli co do zasady nabywca towaru lub usługi).
Podatnik decydując się na wdrożenie do stosowanych przez siebie form rozliczeń mechanizmu podzielonej płatności nie musi o tym fakcie informować urzędu skarbowego, czy też swoich kontrahentów.
Przyznanie inicjatywy co do wyboru stosowania mechanizmu podzielonej płatności płacącemu nie oznacza jednak, że sprzedawca nie będzie mógł zastrzec w umowie, że nie chce stosować takiej formy rozliczeń. Kontrahenci mają w tym zakresie swobodę, wynikającą z zasady swobody umów i sami decydują w jaki sposób dokonują rozliczeń przeprowadzanych transakcji. Postanowienia umowne kontrahentów wywołują przy tym skutki tylko na poziomie relacji kontraktowej między kontrahentami i nie wpływają na regulacje ustawy wprowadzającej MPP.
Dobrowolność stosowania mechanizmu podzielonej płatności oznacza również, że może być on stosowany wybiórczo zarówno, jeśli chodzi o faktury, jak i kontrahentów. To znaczy, że podatnik (nabywca) ma możliwość wyboru, za które faktury chce płacić stosując MPP, a które faktury opłaci w inny sposób.
Co więcej, MPP jest systemem elastycznym również w zakresie tego, jaką część kwot wykazanych na fakturze podatnik chce zapłacić w podzielonej płatności. Podatnik może bowiem zapłacić w MPP całość lub część kwoty odpowiadającej kwocie VAT wykazanej na fakturze.
Dokonujący zapłaty w MPP może stosować tę formę zapłaty niezależnie od tego, czy lub w jakiej części przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność i niezależnie od tego czy skorzystał lub zamierza skorzystać, w całości lub w części, z prawa do odliczenia w okresie, w którym dokonuje płatności.
Rachunek VAT
Jeżeli podatnik potrzebuje więcej niż jeden rachunek VAT, np. do każdego swojego rachunku rozliczeniowego w danym banku – może zwrócić się do banku/SKOK-u z wnioskiem o otwarcie dodatkowych rachunków VAT.
Podatnik nie ma obowiązku informowania swoich kontrahentów o numerze swojego rachunku VAT. Nie ma również obowiązku zgłaszania numeru rachunku VAT do urzędu skarbowego.
Środki zgromadzone na rachunku VAT są własnością podatnika. Podatnik ma możliwość dysponowania tymi środkami w takim zakresie, w jakim zezwala na to ustawa.
Dysponowanie środkami na rachunku
Środki zgromadzone na rachunku VAT mogą zostać wykorzystane do:
- dokonania:
a) zapłaty kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT z tytułu nabycia towarów lub usług na rachunek VAT dostawcy – czyli do zapłacenia za VAT wykazany na fakturze, otrzymanej od dostawcy lub usługodawcy,
b) zwrotu kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT wynikającej z wystawionej przez podatnika faktury korygującej z tytułu: udzielonego po dokonaniu sprzedaży upustu lub obniżki ceny; zwrotu towarów i opakowań; zwrotu całości lub części zapłaty otrzymanej przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło oraz stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku,
- wpłaty na rachunek urzędu skarbowego:
a) podatku VAT,
b) dodatkowego zobowiązania podatkowego w podatku VAT,
c) odsetek za zwłokę w podatku VAT oraz odsetek za zwłokę od dodatkowego zobowiązania podatkowego w podatku VAT;
- wpłaty podatku VAT przez podatników obowiązanych do obliczania i wpłacania podatku w formie zaliczek, dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym,
- zwrotu nienależnie (omyłkowo) otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymano tę płatność – czyli w sytuacji, gdy podatnik otrzyma płatność w MPP omyłkowo (w szczególności, gdy płatność została skierowana do niewłaściwego podmiotu), otrzymujący tę płatność będzie mógł ją zwrócić w MPP;
- przekazania przy użyciu komunikatu przelewu kwoty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy w przypadku, w którym podatnik otrzymał płatność przy użyciu komunikatu przelewu, a nie jest dostawcą towarów lub usługodawcą wskazanym na fakturze, za którą jest dokonywana płatność;
- przekazania środków na swój inny rachunek VAT prowadzony w tym samym banku/SKOK – czyli posiadacz kilku rachunków VAT w jednym banku/SKOK będzie mógł swobodnie przekazywać kwoty z jednego rachunku VAT na swój inny rachunek VAT.
Przelew
W komunikacie przelewu należy wypełnić następujące dodatkowe pola:
1) kwota odpowiadająca całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;
2) kwota odpowiadająca całości albo części wartości sprzedaży brutto;
3) numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność;
4) NIP dostawcy towaru lub usługodawcy.
Podanie wyżej wskazanych elementów w komunikacie przelewu jest obligatoryjne. W przypadku niewskazania, któregoś z tych elementów komunikatu, przelew nie zostanie zrealizowany.
Faktury i inne dokumenty
Skorzystanie z mechanizmu podzielonej płatności jest uzależnione od posiadania faktury, której płatność dotyczy.
Mechanizm ten może być również stosowany do regulowania przedpłat, zaliczek, zadatków czy rat, jednakże tylko wtedy, gdy nabywca przed dokonaniem płatności otrzyma na tę okoliczność fakturę.
Nie będzie natomiast możliwe zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności w przypadku otrzymania przed dostawą towarów czy świadczeniem usług dokumentu zwanego potocznie fakturą „pro forma”. Dokument ten nie jest bowiem fakturą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.
MF podkreśla, że MPP nie ma zastosowania do przelewów zbiorczych.
Zapłaty częściowe
Zapłata kwoty podatku VAT wykazanej w fakturze przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności może obejmować zarówno całą kwotę podatku, jak i jej dowolną część. To podatnik decyduje jaką część kwoty podatku wykazanej na fakturze chce uregulować przy zastosowaniu tego mechanizmu.
Jeżeli podatnik zdecyduje, że przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności płaci tylko część kwoty podatku to pozostała kwota może być rozliczona w dowolny sposób (przykładowo innym komunikatem przelewu, zwykłym przelewem czy też gotówką). Możliwa jest również zapłata w mechanizmie podzielonej płatności wyłącznie samej kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT wykazanej na fakturze. Wówczas wskazana w komunikacie przelewu kwota brutto będzie równa kwocie podatku VAT.
Rabaty i faktury korygujące
W przypadku otrzymania przez podatnika faktury korygującej zwiększającej lub zmniejszającej podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku jeszcze przed dokonaniem zapłaty za fakturę pierwotną możliwe jest uregulowanie w MPP płatności wynikającej z obydwu faktur jednym komunikatem przelewu. W takim przypadku, w komunikacie przelewu, należy podać numer faktury pierwotnej oraz kwotę wynikającą z faktury pierwotnej oraz faktury korygującej. Takie postępowanie nie narusza zasady powiązania płatności w MPP z fakturą, ponieważ faktura korygująca modyfikuje wartości wskazane na fakturze pierwotnej.
Ministerstwo potwierdza też, że mechanizm płatności split payment w żaden sposób nie wpływa na inne instytucje prawne, takie jak ulga na złe długi, czy moment powstania obowiązku podatkowego w metodzie kasowej.
Przekazanie własne
Jeżeli podatnik posiada w danym banku/SKOK kilka rachunków VAT to może samodzielnie i bez żadnych ograniczeń dokonywać przesunięć środków pomiędzy tymi rachunkami. Takie przesunięcia dokonywane są przy użyciu komunikatu przelewu, w którym :
- w polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności jak i polu przeznaczonym na kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto należy wpisać kwotę przekazywanych środków;
- w polu przeznaczonym na wskazanie numeru faktury należy wpisać „przekazanie własne”;
- w polu przeznaczonym na wskazanie NIP dostawcy lub usługodawcy należy wskazać swój NIP.
Uwolnienie środków
MF doprecyzowało również, że przekazanie (na wniosek podatnika składany do naczelnika US) środków z rachunku VAT może być dokonane na podstawie zgody naczelnika urzędu skarbowego i wyłącznie na rachunek rozliczeniowy lub rachunek w SKOK, dla którego jest prowadzony rachunek VAT, z którego są przekazywane środki. Oznacza to, że przekazanie środków następuje w ramach jednej instytucji finansowej, która prowadzi zarówno rachunek rozliczeniowy lub rachunek w SKOK, jak i rachunek VAT. Nie jest więc możliwe przekazanie środków z rachunku VAT na rachunek w innym banku lub SKOK.
W przypadku braku ustawowo wskazanych negatywnych przesłanek, naczelnik urzędu skarbowego w drodze postanowienia wyraża zgodę na przekazanie środków zgromadzonych na wskazanym przez podatnika rachunku VAT na wskazany przez niego rachunek rozliczeniowy/rachunek SKOK, powiązany z rachunkiem VAT.
Postanowienie doręcza się podatnikowi, natomiast informację o tym postanowieniu naczelnik urzędu skarbowego przekazuje (przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego) bankowi/SKOK, który prowadzi – wskazany przez podatnika we wniosku – rachunek VAT.
Uwolnienie środków nie wymaga zaangażowania podatnika, działanie w tym zakresie leży po stronie banku/SKOK-u. Bank/SKOK jest zobowiązany działać niezwłocznie po otrzymaniu informacji o postanowieniu.
Naczelnik może też, w drodze decyzji, odmówić uwolnienia środków. W przypadku wystąpienia przesłanki dotyczącej posiadania przez podatnika zaległości podatkowej w podatku VAT odmowa będzie dotyczyła wyłącznie kwoty odpowiadającej posiadanej zaległości podatkowej w tym podatku wraz z odsetkami za zwłokę istniejącej na dzień wydania decyzji.
Środki odpowiadające wysokości posiadanych zaległości (wraz z odsetkami za zwłokę) pozostają nadal na rachunku VAT. Naczelnik urzędu skarbowego mogą wobec tych środków podejmować czynności egzekucyjne w zakresie należności w podatku VAT, przewidziane w odrębnych przepisach. Nie ma możliwości automatycznego „przejmowania” środków zgromadzonych na rachunku VAT przez organy podatkowe.
Zachęty MF do stosowania MPP:
- W przypadku zapłaty przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności za nabyte tzw. towary wrażliwe (wymienione w załączniku nr 13 do ustawy o VAT) podatnik (nabywca) nie będzie odpowiadał solidarnie z dostawcą za jego zaległości podatkowe,
- Ponadto wobec podatnika, który stosuje mechanizm podzielonej płatności, nie stosuje się przepisów dotyczących sankcji podatkowych za rozliczenie podatku skutkujące zaniżeniem zobowiązania podatkowego lub zawyżeniem nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu lub do rozliczenia w następnych okresach rozliczeniowych lub zwrotu podatku (20%, 30% jak i 100% sankcje VAT),
- Brak zastosowania 150% stawki odsetek za zwłokę,
- możliwość obniżenia kwoty zobowiązania podatkowego w podatku VAT, jeżeli zapłata całości zobowiązania następuje jednorazowo w całości z rachunku VAT w terminie wcześniejszym niż termin zapłaty wynikający z ustawy o VAT.
Zwrot 25 dniowy
Ustawa o VAT zawiera nowy rodzaj dokonania zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, czyli zwrot na rachunek VAT (poza istniejącymi już w ustawie 60, 180 i 25 dniowymi terminami zwrotu). Zwrot ten będzie dokonywany w przyspieszonym terminie, tj. 25 dni, licząc od dnia złożenia deklaracji. 25 dniowy termin na dokonanie zwrotu jest terminem maksymalnym, który nie będzie mógł być przedłużony przez naczelnika urzędu skarbowego.
Powyższy zwrot będzie dokonywany wyłącznie na wniosek podatnika – zaznaczenie pozycji 68 w deklaracji VAT.
Zwrot 25 dniowy nie jest uzależniony od tego, czy faktury, z których wynika wykazany podatek naliczony, zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, czy też nie.
Oznacza to, że nawet w przypadku gdy podatnik w ogóle nie dokonywał płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności w danym okresie rozliczeniowym, to i tak będzie miał prawo do wystąpienia o zwrot różnicy podatku na rachunek VAT.
Odpowiedzialność solidarna i faktoring
Ustawa wprowadza mechanizm odpowiedzialności solidarnej z dostawcą lub usługodawcą za nierozliczony przez ten podmiot podatek, wynikający z transakcji zapłaconej w mechanizmie podzielonej płatności.
W celu uwolnienia się od tej odpowiedzialności podatnik, który otrzymał na swój rachunek VAT płatność za transakcję, w której nie jest dostawcą lub usługodawcą musi dokonać:
- zwrotu otrzymanej płatności na rachunek VAT podatnika, od którego otrzymał tę płatność niezwłocznie po powzięciu informacji o jej otrzymaniu – w przypadku nienależnego otrzymania płatności albo
- płatności na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy wskazanego na fakturze kwocie odpowiadającej wysokości kwoty otrzymanej na swój rachunek VAT – w pozostałych przypadkach (płatności np. w schematach faktoringu).
Użyty w drugim przypadku zwrot „kwoty otrzymanej” obejmuje również sytuację, w której faktor przed otrzymaniem od nabywcy towaru lub usługi płatności za fakturę dokumentującą wierzytelność nabytą przez faktora (co powodowałoby jego odpowiedzialność solidarną) dokonał płatności przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności do zbywcy wierzytelności będącym dostawcą towaru lub usługi.
W takiej sytuacji decydującym dla uwolnienia się przez faktora od odpowiedzialności solidarnej będzie fakt przekazania na rachunek VAT dostawcy towaru lub usługi (faktoranta) kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT wykazanej na fakturze wystawionej przez tego faktoranta.
Odpowiedzialność solidarna faktora nie powstaje w zakresie kwot otrzymanych od nabywcy towaru lub usługi na rachunek VAT faktora po 1 lipca 2018 r. jeżeli faktor dokonał płatności na rzecz zbywcy wierzytelności (dostawcy/usługodawcy) wskazanego na fakturze przed wejściem w życie przepisów ustawy wprowadzającej.
Sektor publiczny
- JST
Ustawa wprowadzająca mechanizm podzielonej płatności nie zawiera specjalnych regulacji dedykowanych jednostkom samorządu terytorialnego. Oznacza to, że do tej grupy podatników zastosowanie mają ogólne zasady opisane powyżej. Jednostki samorządu terytorialnego będą miały zatem otwierane rachunki VAT, w związku z tym będą mogły dokonywać płatności za nabyte towary lub usługi z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Jako podatnicy VAT wykonujący czynności opodatkowane podatkiem VAT i wystawiający faktury będą również podatnikami, wobec których inni podatnicy mogą stosować mechanizm podzielonej płatności.
Tak jak w przypadku pozostałych podatników, stosowanie mechanizmu podzielonej płatności w rozliczeniach jednostek samorządu terytorialnego jest dobrowolne.
Dysponowanie środkami zgromadzonymi na rachunku VAT będzie odbywało się również na zasadach ogólnych, czyli uwolnienie środków zgromadzonych na rachunku VAT będzie możliwe po uzyskaniu zgody naczelnika urzędu skarbowego.
Należy zauważyć, że w sytuacji, kiedy posiadaczem rachunku VAT będzie dana jednostka organizacyjna JST, wówczas w celu uwolnienia środków z tego rachunku VAT, wniosek do naczelnika urzędu skarbowego w tym zakresie składa JST (jako podatnik VAT). JST we wniosku wskazywać będzie wtedy numer rachunku VAT swojej jednostki organizacyjnej oraz numer rozliczeniowy, z którym powiązany jest ten rachunek VAT.
- Państwowe jb
Regulacje dotyczące prowadzenia rachunków VAT państwowych jednostek budżetowych zostały określone w przepisach zmieniających rozporządzenia w sprawie:
- szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa,
- rodzajów i trybu dokonywania operacji na rachunkach bankowych prowadzonych dla obsługi budżetu państwa w zakresie krajowych środków finansowych oraz zakresu i terminów udostępniania informacji o stanach środków na tych rachunkach.
Nowe przepisy będą obowiązywać od dnia 1 lipca 2018 r., czyli w terminie zgodnym z terminem wejścia w życie ustawy o VAT, o której mowa we wstępie Objaśnień.
Dla dysponentów środków budżetu państwa będzie otwarty jeden wspólny rachunek VAT, prowadzony dla rachunków dochodów, rachunków wydatków, rachunków pomocniczych państwowych jednostek budżetowych dla środków na wydatki niewygasające i dla dotacji podlegających zwrotowi do budżetu państwa oraz rachunków pomocniczych, na otwarcie których wydał zgodę Minister Finansów. Dla pozostałych rachunków pomocniczych będą prowadzone odrębne rachunki VAT.
Zasady opisane w pkt 5.2. Objaśnień, dotyczące uwalniania środków z rachunku VAT, nie dotyczą środków zgromadzonych na rachunkach VAT prowadzonych dla rachunków rozliczeniowych państwowych jednostek budżetowych wskazanych w art. 196 ust. 1 pkt 2 i 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077, z późn. zm.), czyli rachunków dla obsługi budżetu państwa w zakresie krajowych środków finansowych.
Przepisy rozporządzenia w sprawie szczegółowego sposobu wykonywania budżetu państwa wprowadzają mechanizm przeksięgowywania środków polegający na tym, że ze wspólnego rachunku VAT środki będą, po zakończeniu dnia operacyjnego, automatycznie przekazywane na rachunek dochodów dysponenta środków budżetowych. Powyższe wiąże się z obowiązkiem posiadania przez każdego dysponenta środków budżetu państwa rachunku bieżącego dochodów.
Automatyczne przekazywanie środków dotyczy rachunków prowadzonych w NBP.
W zakresie innych rachunków VAT państwowych jednostek budżetowych zastosowanie będą miały ogólne zasady tzw. uwalniania środków.
Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności. Państwa dane wykorzystamy tylko do udzielenia odpowiedzi.