Ministerstwo Finansów pracuje nad projektem zmian w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221) – zwanej dalej: „ustawą VAT” w zakresie zmian w systemie kas rejestrujących. Projekt przewiduje także zmianę w ustawie z dnia 11 maja 2001 r. – Prawo o miarach (Dz. U. z 2016 r. poz. 884, z późn.zm.) – zwanej dalej: „ustawą – Prawo o miarach”, mającą charakter dostosowujący do projektowanych zapisów w ustawie VAT.
Jak wskazuje MF, podatek od towarów i usług jest najważniejszym źródłem dochodów budżetu państwa, dlatego też wielkość i stabilność wpływów z tytułu tego podatku jest niezwykle istotna z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, a także polityki społecznej i gospodarczej państwa. Jednym z instrumentów umożliwiających kontrolę prawidłowości rozliczeń w podatku VAT stanowi obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących przez podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Dotychczasowe doświadczenia z istniejącym systemem kas rejestrujących (w kontekście doświadczeń innych krajów) wskazują na konieczność jego modernizacji w celu wykorzystania nowych rozwiązań technologicznych, których skuteczne wprowadzenie wymaga zmiany istniejących ram prawnych.
Procedowany projekt ustawy wprowadza rozwiązania pozwalające na stosowanie do ewidencji sprzedaży i kwot podatku należnego ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, kas rejestrujących przesyłających dane do centralnego systemu informatycznego, zwanych dalej: „kasami online”, prowadzonego przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (w skrócie Szef KAS), zwanego dalej „Centralnym Repozytorium Kas”.
Nowe kasy
Nowe kasy online będą miały wbudowaną funkcjonalność, która umożliwi zautomatyzowany i bezpośredni przesył danych z kasy rejestrującej do Centralnego Repozytorium Kas. Przesyłane będą informacje o każdej transakcji zaewidencjonowanej na kasie rejestrującej, ze szczegółami pozwalającymi na ustalenie wysokości sprzedaży i kwot podatku należnego, stawki VAT, rodzaju towaru/usługi, a także czasu i miejsca instalacji kasy. Co przy tym niezmiernie istotne, przesyłane informacje będą w pełni zanonimizowane, jeżeli chodzi o dane nabywcy. Dane z kas rejestrujących będą stanowiły w praktyce elektroniczny obraz paragonów, na których nie podaje się żadnych informacji dotyczących konsumenta, oprócz numeru identyfikacji podatkowej (NIP) nabywcy, w przypadku gdy nabywca poda ten numer w trakcie dokonywania transakcji. Szef KAS będzie zatem gromadził dane o sprzedaży dokonywanej przy użyciu kas online przez danego podatnika, natomiast nie będzie miał żadnych informacji na temat konsumentów, nabywających dane towary lub usługi.
Ministerstwo zapewnia, że przesyłanie danych z kas online będzie odbywało się w sposób ciągły i zautomatyzowany. To znaczy, kasa online będzie fiskalizowana w momencie jej połączenia z Centralnym Repozytorium Kas i następnie będzie wysyłała, z określoną częstotliwością, informacje o dokonanych transakcjach. Przesył danych będzie dokonywany za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej.
Jak argumentuje MF, otrzymywanie i gromadzenie danych z kas online będzie stanowiło niezmiernie ważny mechanizm do przeciwdziałania zjawisku szarej strefy. Dane o sprzedaży będą wpływały praktycznie w czasie rzeczywistym, będą zawierały znacznik czasowy, co umożliwi dokonywanie szczegółowych analiz zmierzających do ustalenia prawdopodobieństwa, że dany podatnik nie ewidencjonuje swojej sprzedaży na kasie rejestrującej lub ewidencjonuje tylko część sprzedaży. Zakłada się, że projektowane rozwiązania przyczynią się nie tylko do wzmocnienia kontroli prawidłowości rozliczania podatku VAT, ale także uproszczenia samego procesu kontroli rozliczeń u przedsiębiorców z uwagi na możliwość zdalnego monitorowania przez organy podatkowe ewidencjonowanej na kasach sprzedaży. Proponowane rozwiązania umożliwią także zwiększenie dochodów budżetu państwa w wyniku zakładanego zwiększenia poboru podatku VAT na ostatnim etapie obrotu towarami i usługami.
Dotychczas używane kasy pozostają
Jednocześnie, zgodnie z projektem, ustawodawca dopuszcza stosowanie do prowadzenia ewidencji sprzedaży kasy rejestrujące dotychczas używane przez podatników tj.: kasy z papierowym zapisem kopii oraz kasy z elektronicznym zapisem kopii.
Przy czym kasy rejestrujące z papierowym zapisem kopii i z elektronicznym zapisem kopii, będą stopniowo wycofywane z rynku, jako rozwiązania, które nie spełniają wymogów nowego systemu kas. Wycofywanie to będzie odbywało się w sposób ewolucyjny, zróżnicowany w zależności od rodzaju kasy. Kasy z papierowym zapisem kopii nie będą mogły mieć wymienianej pamięci fiskalnej. Zatem podatnik stosujący kasę rejestrującą z papierowym zapisem kopii, po zapełnieniu pamięci fiskalnej, będzie musiał nabyć nową kasę, z zapisem elektronicznym lub kasę online. Ograniczenie to spowodowane jest tym, że przestarzała technologia używana w kasach z papierową kopią praktycznie uniemożliwia skuteczną kontrolę rozliczeń podatkowych. Kontrola taka musi być prowadzona w oparciu o papierowe wydruki kopii paragonów, jest więc długotrwała i mało efektywna.
Przesył danych
Docelowym systemem będzie system kas online umożliwiających przesył danych do Centralnego Repozytorium Kas w warunkach określonych niniejszą zmianą ustawy. Projekt nie przewiduje jednakże obowiązku wymiany kas rejestrujących na kasy online, poza wyjątkami dotyczącymi określonych branż. Przyjmując za główny cel przeciwdziałanie nadużyciom w podatku VAT, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie branż szczególnie narażonych na nieprawidłowości w zakresie ewidencjonowania sprzedaży zostaną w pierwszej kolejności objęci bezwzględnym obowiązkiem stosowania do ewidencji sprzedaży kas rejestrujących spełniających nowe funkcje.
Obowiązki przy nowych kasach
Kasy online zapewnią klientowi możliwość otrzymania m.in. paragonu fiskalnego w formie papierowej, jednakże podatnik użytkujący ten rodzaj kas nie będzie zobowiązany do drukowania kopii dokumentów fiskalnych (art. 111 ust. 3a pkt 8 ustawy VAT). Regulacja ta stanowi uproszczenie dla podatników.
Ze względu na fakt, że kasy rejestrujące, co do zasady, będą się łączyły z Centralnym Repozytorium Kas w sposób zautomatyzowany, wykluczono obowiązek zgłoszenia kasy rejestrującej do naczelnika urzędu skarbowego w celu otrzymania numeru ewidencyjnego (obecny art. 111 ust. 3a pkt 10 ustawy VAT). Obowiązek zgłoszenia kasy będzie nadal ciążył na podatniku, który zakupi i będzie stosował kasę z kopią papierową lub kasę z elektronicznym zapisem kopii (art. 111 ust. 6ad ustawy VAT).
Dodany pkt 12 w art. 111 ust. 3a projektu ustawy VAT, nakłada na podatnika obowiązek zapewnienia połączenia kasy online za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej z Centralnym Repozytorium Kas w sposób umożliwiający ciągłe, zautomatyzowane i bezpośrednie przesyłanie danych z kas online oraz obowiązek przekazywania tych informacji w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.). Przesył danych ma charakter ciągły, zautomatyzowany i bezpośredni, co oznacza, że kasa online ma możliwość przesyłu informacji w czasie rzeczywistym, proces ten jest automatyczny i zgodny z otrzymanym przez kasę harmonogramem przesyłu danych a także bezpośredni, czyli informacje z kas online trafiają bezpośrednio do Centralnego Repozytorium Kas, bez udziału podmiotów pośredniczących.
Obowiązek przesyłu danych będzie zatem w praktyce realizowany bez udziału człowieka (poza etapem podłączenia kasy do sieci telekomunikacyjnej), obowiązek nakładany jest jednakże na podatnika, jako że to podatnik jest adresatem normy prawnej.
Mając na uwadze problemy związane z brakiem zasięgu sieci komórkowych, brakiem operatorów świadczących na danym obszarze kraju usługi w zakresie zapewnienia dostępu do sieci telekomunikacyjnej, zaproponowano rozwiązanie umożliwiające w tego typu sytuacjach zmianę sposobu realizacji przez podatników obowiązków nałożonych przez ustawodawcę.
W dodanym przepisie ust. 3aa uregulowano sytuację, gdy podatnik:
– czasowo nie ma możliwości uzyskać połączenia poprzez sieć telekomunikacyjną z Centralnym Repozytorium Kas – wówczas obowiązek ten spełnia niezwłocznie po ustaniu przejściowej przyczyny i jednocześnie jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu tej kasy rejestrującej,
– trwale nie ma możliwości uzyskać połączenia poprzez sieć telekomunikacyjną z Centralnym Repozytorium Kas – wówczas zobowiązany jest do uzyskania zgody naczelnika urzędu skarbowego na przesyłanie danych z kas online do Centralnego Repozytorium Kas w ustalonych odstępach czasowych. O zgodę taką podatnik będzie mógł występować zarówno przed rozpoczęciem prowadzenia ewidencji, jak również w przypadku zmiany warunków dostępu do sieci już w trakcie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas.
W dodanym przepisie art. 111 ust. 3ca ustawy VAT wprowadzono nowe rozwiązanie pozwalające na stosowanie przez podatników do prowadzenia ewidencji sprzedaży kas rejestrujących używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub umów o podobnym charakterze. Kasy te na dzień ich nabycia (dokonania zakupu) przez wynajmującego (wydzierżawiającego, leasingodawcę itp.) muszą posiadać ważne potwierdzenie Prezesa Głównego Urzędu Miar. Ponadto uregulowano, że wynajmowaniu mogą podlegać tylko kasy online (wynajmem nie będą objęte kasy z papierowym zapisem kopii oraz kasy z elektronicznym zapisem kopii). Zmiana ta ma charakter rozszerzający w stosunku do regulacji obecnie obowiązujących, ponieważ dopuszcza do stosowania przez podatników również kasy, które zostały wynajęte, wydzierżawione lub oddane w leasing.
Zmieniony zapis art. 111 ust. 4 ustawy VAT stanowi, że prawo do uzyskania ulgi na zakup kasy rejestrującej przysługuje podatnikom, u których powstał obowiązek prowadzenia ewidencji i którzy rozpoczęli prowadzenie ewidencji w obowiązujących terminach przy zastosowaniu kas online. Zgodnie ze zmienioną regulacją podatnicy będą mogli odliczyć od podatku VAT kwotę wydatkowaną na zakup każdej z tych kas nabytych w związku z powstaniem obowiązku i rozpoczęciem prowadzenia ewidencji w wysokości 90% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 1000 zł (a nie jak dotychczas nie więcej niż 700 zł). Ponadto przyjęto założenie, że uznaje się, iż kasa online została zakupiona w związku z powstaniem obowiązku i rozpoczęciem prowadzenia ewidencji, jeżeli zakup nastąpił nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji. Podatnicy, aby skorzystać z ulgi na zakup kas będą mieć zatem pół roku od dnia rozpoczęcia prowadzenia ewidencji na zakup pozostałych kas rejestrujących, które są im potrzebne do prowadzenia ewidencji i na te kasy będzie przysługiwała ulga. Regulacja ta będzie miała zastosowanie również do podatników, którzy niezależnie od obowiązku (dobrowolnie) rozpoczną prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas online i dotychczas nie stosowali kas rejestrujących do ewidencji (ust. 4a). Zmieniona regulacja art. 111 ust. 4 nie będzie miała zastosowania do podatników rozpoczynających prowadzenie ewidencji przy zastosowaniu innych rodzajów kas rejestrujących. Co oznacza, że kasy z papierowym oraz z elektronicznym zapisem kopii nie zostały objęte dofinansowaniem.
W projektowanym art. 111 ust. 6a wskazano warunki, jakie musi spełnić kasa rejestrująca, za pomocą której prowadzona jest ewidencja sprzedaży. W związku z wprowadzeniem nowego rodzaju kas uzupełniono zapisy przedmiotowego przepisu. Kasa rejestrująca musi umożliwiać połączenie z Centralnym Repozytorium Kas i przesyłać w sposób ciągły, zautomatyzowany i bezpośredni dane z kasy do tego systemu.
CRK
Zapisy projektowanego art. 111a ust. 1-4 ustawy VAT wprowadzają regulacje dotyczące systemu informatycznego – Centralnego Repozytorium Kas, którego funkcjonowanie zapewnia, na mocy projektowanego art. 111a ust. 1 ustawy VAT, Szef KAS. Szef KAS jest również administratorem danych w nim zawartych. W projektowanym art. 111a ust. 2 ustawy VAT wskazano cele, jakim służy Centralne Repozytorium Kas, tj. odbieranie i gromadzenie danych z kas rejestrujących z prowadzonej ewidencji, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy VAT, oraz o zdarzeniach, które zaistniały w trakcie użytkowania kas, a które mają istotne znaczenie dla funkcjonowania tych kas (o fiskalizacji kasy, zmianach stawek podatku, datach dokonania przeglądów technicznych). Centralne Repozytorium Kas służy także do analizy i kontroli danych z kas rejestrujących. Dane z kas rejestrujących do Centralnego Repozytorium Kas będą przesyłane za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej w sposób ciągły, zautomatyzowany i bezpośredni realizowany przez kasy rejestrujące, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 Ordynacji podatkowej (art. 111a ust. 3 ustawy VAT). Zgodnie z projektowanym art. 111a ust. 4 ustawy VAT, Szef KAS będzie udostępniał dane z kas rejestrujących ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, dyrektorom izb administracji skarbowej, naczelnikom urzędów skarbowych, naczelnikom urzędów celno-skarbowych w zakresie niezbędnym do wykonywania obowiązków ustawowych (art. 111a ust. 4 ustawy VAT).
Obowiązkowe kasy on line
W przepisie przejściowym (art. 6 ust. 1 projektowanej ustawy zmieniającej ustawę VAT), ze względu na wiele sygnałów ze strony służb kontrolnych wskazujących obszary podwyższonego ryzyka występowania nieprawidłowości w zakresie prowadzenia ewidencji sprzedaży, w niektórych branżach zaproponowano wprowadzenie obowiązku stosowania kas online. Za wprowadzeniem tego rodzaju rozwiązania przemawia zasada równowagi budżetowej, zgodnie z którą należy zabezpieczyć przyszłe wydatki państwa. Wydatki te można zabezpieczyć m.in. poprzez uszczelnienie wpływów z podatków na ostatnim etapie obrotu towarami i usługami dokonywanymi w branżach wrażliwych. Wdrażanie tego obowiązku rozciągnięte jest w czasie.
W projektowanym przepisie proponuje się objąć ww. obowiązkiem dostawę benzyny silnikowej, oleju napędowego, gazu przeznaczonego do napędu silników spalinowych (od 1 stycznia 2019 r.) oraz świadczenie usług:
a) naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów (w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania) oraz w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów – od 1 stycznia 2019 r.;
b) związanych z wyżywieniem wyłącznie świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz w zakresie krótkotrwałego zakwaterowania – od 1 lipca 2019 r.;
c) fryzjerskich, kosmetycznych i kosmetologicznych, budowlanych, w zakresie opieki medycznej świadczonej przez lekarzy i lekarzy dentystów, prawniczych, oraz związanych z działalnością obiektów służących poprawie kondycji fizycznej (wyłącznie w zakresie wstępu) – od 1 stycznia 2020 r.
W projekcie wskazuje się, że obowiązek wymiany kas na kasy online będzie dotyczył tylko tych kas, przy zastosowaniu których prowadzona jest ewidencja sprzedaży czynności. Jeżeli zatem podatnik w ramach szeroko prowadzonej działalności gospodarczej posiada kilka kas rejestrujących, z których np. na dwóch z nich prowadzona jest ewidencja dostawy towarów lub świadczenia usług wymienionych wyżej to obowiązek wymiany kas na kasy on-line będzie dotyczył tylko tych dwóch kas rejestrujących.
Przepis art. 7 ust. 2 projektu ogranicza okres ważności potwierdzeń wydanych na podstawie przepisów dotychczasowych dla kas z papierowym zapisem kopii do 31 grudnia 2018 r., natomiast dla kas z elektronicznym zapisem kopii do 31 grudnia 2022 r.
Projektowana ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Jeżeli ten problem Państwa dotyczy, zachęcamy do kontaktu z Kancelarią. Przesyłając wypełniony formularz akceptują Państwo naszą Politykę Prywatności.